Jak odpowiadać na trudne pytania dziecka

Małe dzieci są ciekawe świata i chciałyby wiedzieć mnóstwo rzeczy. Trudności wychowania polegają pomimo wszystkiego innego również na tym, że rodzice muszą odpowiadać na mnogość pytań dziecka, czasami trudnych i kłopotliwych. Lepiej jednak, by to rodzice odpowiedzieli na te pytania, zanim samo znajdzie odpowiedź w Internecie czy u bardziej zaawansowanego rówieśnika.

Niewielu rodziców ma gotowe odpowiedzi na wszystkie pytania swojego dziecka, ponadto trudno jest czasem precyzyjnie sformułować odpowiedź za pomocą terminów dla niego zrozumiałych. Należy też zauważyć, że dzieci są zazwyczaj bardzo stanowcze i będą tak długo prześladować rodziców, dopóki nie otrzymają zadowalającej odpowiedzi.

Rozpatrzmy najczęściej zadawane pytania, przez które rodzice mogą znaleźć się w kropce, i spróbujmy znaleźć na nie odpowiedzi.

Dlaczego niektórzy ludzie mają inny kolor skóry?

Ponieważ ludzie z rożnych krajów różnią się od siebie. Dlatego właśnie są wyjątkowi i piękni na swój sposób. Kiedy poznajesz człowieka, który różni się od ciebie wyglądem zewnętrznym, najlepiej jest nie zwracać na to uwagi. Wtedy możesz się szybko z nim zaprzyjaźnić.

Dlaczego moja rybka w akwarium umarła?

Powiedz dziecku, że serce przestało bić i pompować krew, dlatego życie rybki się skończyło. Takim prostym sposobem możesz wyjaśnić dziecku śmierć. Śmierć jest bardzo abstrakcyjną koncepcją, więc trudno ją mu zrozumieć. W takiej sytuacji mogą wam też pomóc wiara i przekonania religijne. Jeśli wierzysz, że po śmierci wszyscy idą do nieba, powiedz o tym swojemu dziecku. W każdym wypadku sami musicie zdecydować, czy dziecko jest już w stanie pojąć, czym jest śmierć.

Czy istnieje Bóg?

Pytania o Boga rodzice z reguły uważają za trudne. Odpowiedź zależy od waszego własnego przekonania, ale też w pewnym stopniu od konkretnej sytuacji. Nawet jeżeli nie jesteście wierzący, pozwólcie dziecku znaleźć odpowiedź na to pytanie samodzielnie. Ogólnie mówiąc, kwestia wiary jest bardzo delikatna, dlatego nie warto narzucać mu własnych przekonań.

Dlaczego palisz?

Odpowiedz w ten sposób: „Palę pod wpływem złego nawyku. To bardzo zły nawyk i chcę się go pozbyć. Obiecuję”.

Po czym udowodnij mu, że potrafisz dotrzymać słowa. Nigdy nie dopuszczaj, by dziecko zastało cię z papierosem w ręku.

Co oznaczają brzydkie słowa, których nie pozwalasz mi mówić?

Słów tych używają dorośli, gdy są bardzo rozgniewani na kogoś lub zdenerwowani. Najgorsze jest to, że przez takie słowa rozmówca też zaczyna się gniewać i może nawet zacząć się bić. Inaczej mówiąc, przez takie słowa nikomu lżej nie będzie, więc dlatego lepiej nigdy ich nie używać.

Kogo bardziej kochasz?

Jeśli w rodzinie jest więcej niż jedno dziecko, rodzice często słyszą takie pytanie i uważają, że to pułapka. Po pewnym czasie możecie zrozumieć, czy to pytanie padło pod wpływem chwilowego impulsu, czy też nie, ale teraz trzeba dać odpowiednią odpowiedź. Przede wszystkim wyjaśnijcie, dlaczego w ogóle wynikło to pytanie. Najprawdopodobniej istnieje jakaś sytuacja, która je spowodowała. Postarajcie się ją naprawić, bądźcie sprawiedliwi i na przyszłość rozdzielajcie swoją miłość równomiernie między wszystkie dzieci. To czasem może być trudne, ale zróbcie, co w waszej mocy, i nigdy nie stawiajcie dziecku rodzeństwa za wzór.

Dlaczego ten pan jest łysy?

To pytanie zawsze ustawia rodziców w niezręcznej sytuacji szczególnie, jeśli „łysy pan” również to słyszy. Jednak nie warto gniewać się na dziecko, jeśli głośno skomentuje czyjś odmienny wygląd. Nie róbcie tego błędu, nie każcie dziecku przepraszać, bo może się mocno zawstydzić. Kiedy wrócicie do domu, wyjaśnijcie mu, że niektórym ludziom wypadają włosy, jak również to, że nieładnie jest zadawać pytania o wygląd zewnętrzny innych ludzi. „Ludzi są różni. Często zdarza się tak, że ktoś wygląda inaczej. Jeśli głośno mówimy o czyimś wyglądzie, możemy tej osobie sprawić przykrość. Dlatego nie należy zadawać takich pytań, nie powinno się też wskazywać paluszkiem ludzi o dziwnym wyglądzie”. Zaakcentujcie szczególnie to, że cechy zewnętrzne nie mają większego znaczenia i nie warto zwracać na nich uwagi.

Dlaczego dziewczęta i chłopcy różnią się od siebie?

Jeśli dziecko ma na myśli różnice płciowe, odpowiadajcie wprost: „Właśnie w ten sposób można odróżnić dziewczęta od chłopców”. Jeśli dziecko zadowoli taka odpowiedź, można na tym poprzestać, szczegóły tej kwestii na razie nie są aktualne.

Skąd się biorą dzieci?

Dla większości rodziców to zdecydowanie najtrudniejsze pytanie. Odpowiedź powinna być odpowiednia do wieku dziecka. Maluchowi wystarczy powiedzieć: „Mama je rodzi”. Jeżeli to dziecka nie zadowoli, można uzupełnić, że dziecko jest w brzuchu mamy, a potem przychodzi na świat.

Nigdy nie popełniajcie błędu mówiąc dziecku: „Jesteś zbyt małe, żeby o tym wiedzieć”, jeżeli nie jesteście gotowi odpowiedzieć.

Jak widać, nie zawsze jest łatwo odpowiadać na kłopotliwe pytania dzieci. Jednak odpowiadać trzeba, bo dziecko zapamięta, ze nie dostało odpowiedzi. Warto więc zawczasu przygotować się na niektóre pytania, by, w razie gdy padną, sprostać wyzwaniu.