Jak wychować w dziecku współczucie?

Empatia to cecha, która oznacza zdolność rozpoznawania i rozumienia emocji innych, czyli umiejętność wczuwania się w uczucia innych osób, zrozumienia ich sposobu postępowania i odbioru rzeczywistości. Życzliwość i troska o otaczające osoby to cechy, które nie kształtują się w jednej chwili, ale w ciągu lat. Dlatego ważne jest by rodzice od najmłodszych lat zaszczepiali dziecku takie cechy jak współczucie i życzliwość. Spróbujmy pojąć, po co i jak wychowywać dzieci, żeby wyrosły na współczujące.

Współodczuwanie uczy dzieci kochania bliźnich i samych siebie, jak również rozwagi. Jeżeli dziecko stanie się bardziej współczujące, będzie troszczyć się o bliźnich i bardziej ich szanować. Jednak nie we wszystkich dzieciach współczucie pojawia się samoistnie. Zdolność okazywania współczucia innym zakłada pewną samodzielność, a także rozwiniętą samoświadomość. Tylko dzieci, które już potrafią patrzeć na siebie jak na istoty samodzielne oraz są świadome własnej wartości, mogą okazywać empatię innym. Niektóre dzieci rozumieją jej potrzebę dopiero wtedy, gdy widzą przykłady takiego zachowania w swoim otoczeniu.

Słuszne powiada Dalajlama: „Chcesz, by inni byli szczęśliwi? Praktykuj współczucie. Chcesz sam być szczęśliwy? Praktykuj współczucie”.

Nie martwcie się jednak, jeżeli Wasze dziecko nie okazuje innym (jak się wydaje) żadnego współczucia. Badania wykazały, że każdy człowiek to uczucie posiada. Więc rodzice powinni po prostu znaleźć sposób, by otworzyć i rozwinąć je w dziecku – jedynie traktować swoje dziecko ze zrozumieniem, troską oraz współczuciem, ponieważ nabywa ono tych cech obserwując swoich najbliższych.

Jak można nauczyć dziecko okazywania współczucia? Oto kilka wskazówek.

1. Świećcie dobrym przykładem

Dom to nie tylko miejsce, gdzie dziecko mieszka, to miejsce, w którym dorasta, rozwija się, kształtuje podstawowe umiejętności oraz światopogląd. Dzieci uważnie obserwują zachowanie rodziców i naśladują ich. Dlatego ważne jest, by rodzice okazywali zrozumienie i współczucie w domu, gdy dzieci mogą to widzieć. Pomagajcie starszym osobom przejść przez ulicę czy ponieść torbę z zakupami, zatelefonujcie do przyjaciół po prostu po to, by zapytać o zdrowie itp.

2. Stwórzcie dziecku okazje do okazywania współczucia

Dzieci nigdy nie nauczą się współczucia, jeżeli będziecie im tylko opowiadać o tym, jakie to ważne. Powinny okazywać empatię w codziennych postępkach. Należy im stwarzać takie sytuacje – w rodzinie, z przyjaciółmi, sąsiadami itp. – w których mogą okazać empatię i nauczyć się stawiać siebie na miejscu innej osoby w trudnych chwilach.

3. Doceniajcie dobroć

Okażcie dziecku, że nie tylko dostrzegacie dobre uczynki innych, ale jesteście z nimi solidarni. Jeżeli, na przykład, samochód zwalnia, by przepuścić Was na przejściu dla pieszych, powiedzcie; „To ładnie, że kierowca rozumie potrzeby przechodniów, prawda?”. Podobnie, jeżeli dziecko zrobi coś dobrego dla innych, zawsze zauważcie to i pochwalcie je. Dzięki temu nauczy się rozpoznawać relację między emocjami a uczynkami.

4. Pomagajcie innym ludziom

Angażujcie dziecko w wolontariat oraz pomoc innym. W dniu wolnym można razem z dzieckiem odwiedzić schronisko dla zwierząt. Pokażcie mu też, jak żyją inni ludzie – osoby w niekorzystnej sytuacji finansowej czy niepełnosprawne – to powinno wzbudzić w nim współczucie.

5. Nauczcie dziecko dzielenia się

Zachęcajcie dziecko do dzielenia się swoimi rzeczami. Na przykład, jeżeli dostaje czekoladę do przedszkola, zaproponujcie, żeby podzieliło się nią z innymi dziećmi. Wyjaśnijcie mu, dlaczego jest to takie ważne.

Nauczcie dziecko robienia dobrych uczynków bezinteresownie. Na przykład, możecie zaproponować mu, żeby podarowało część swoich rzeczy i zabawek potrzebującym. Pozwólcie mu osobiście przekazać te rzeczy wolontariuszom.

6. Zabierzcie do domu jakieś zwierzątko

Wyjaśnijcie dziecku, jak ważne jest okazywanie życzliwości i dobroci nie tylko ludziom, ale także zwierzętom. W miarę możności weźcie do domu jakieś zwierzątko. Opiekowanie się nim pomoże dziecku rozwinąć w sobie życzliwość i szacunek dla wszystkich żywych stworzeń.

7. Hodujcie razem z dzieckiem jakieś rośliny

Okazuje się, że uprawa roślin może też nauczyć dziecko empatii. Hodowanie roślin troskliwie, cierpliwe i z miłością, przyjęcie odpowiedzialności za ich życie pomaga mu stać się bardziej dobrym i życzliwym. Uczy też sumienności, obcowania z przyrodą oraz doceniania otaczającego świata.

Jaki więc z tego wniosek? Tylko wtedy, gdy traktujemy siebie i innych z życzliwością i współczuciem, gdy praktykujemy współodczuwanie w naszym życiu, będziemy mogli zaszczepić te wartości swoim dzieciom. Zanim nauczymy współczucia swoje dziecko, powinniśmy się sami tego nauczyć. Im wcześniej to zrozumiemy, tym szybciej nauczymy empatii dziecko.