Wychowywanie nastolatka: 5 podstawowych zasad

Dojrzewanie jest w ogóle najtrudniejszym okresem w życiu. Jest to czas, kiedy w dziecku zachodzą duże i poważne zmiany. Nastolatek nie jest już dzieckiem, ale też nie jest jeszcze całkiem dorosły. Ponadto ma do wykonania gigantyczną pracę — zbudowanie własnego „ja”. Współdziałanie z dzieckiem w tym wieku, nie mówiąc już o kierowaniu go we właściwą stronę, jest bardzo trudnym zadaniem dla rodziców. Nawiasem mówiąc, nie wszyscy rodzice rozumieją, że dziecko ma trudniej od nich. Dlatego powinni skorygować swoje zasady wychowywania, jeżeli chcą by były one bardziej skuteczne.

Rozwój nastolatków

Rozważmy, w jakich sferach zachodzą u nastolatka duże zmiany.

• rozwój moralny. Nastolatki dążą do sprawiedliwości, a także naśladują przekonania swoich rodziców i przejmują od nich wartości;
• rozwój emocjonalny. Nastolatki przechodzą okres dojrzewania płciowego, dlatego dobrze znają swoje uczucia i związane z nimi reakcje. Hormony zalewają ich organizm, wywołując niekontrolowane emocje wywołane przez czynniki zewnętrzne;
• rozwój społeczny. Wzrasta znaczenie relacji pozarodzinnych. Młodzież większość wolnego czasu spędza nie z rodziną, a z przyjaciółmi, kolegami czy w szkole. Jest to zupełnie inny świat, w którym dzieci stają się bardzo czułe na to, co mówią i robią inne osoby, szczególnie te odmiennej płci. A akceptacja ze strony rówieśników jest jedną z ich głównych potrzeb;
• rozwój umysłowy. Nastolatki stale sprzeczają się i na wszystko jakoś reagują. Częstokroć upierają się przy własnym zdaniu i zaczynają kwestionować konwencjonalne autorytety i opinie;
• rozwój fizyczny. Nastolatki nadmiernie przejmują się zmianami, które zachodzą w ich ciele. Zwracają dużo uwagi na wygląd zewnętrzny, byle pryszcz może stać się dla nich katastrofą.

Jak nawiązać kontakt z nastolatkiem

• dyscyplina i pewne ograniczenia. Ważne jest, aby omówić z nastolatkiem, jakie zachowanie jest dopuszczalne, a jakie – nie, i określić zasady wzajemnej komunikacji;
• rozmowa o seksie. Ten temat bywa dla rodziców trudny i krępujący. Prawdopodobnie nastolatek również nie będzie się czuł zbyt komfortowo rozmawiając o „tych sprawach” z rodzicami. Jeżeli jest to nazbyt trudne, podsuńcie mu odpowiednią literaturę. Warto jednak wyjaśnić dziecku, że decydując się na współżycie powinno pamiętać, że wiąże się to z ogromną odpowiedzialnością, jak również porozmawiać nim na temat chorób przenoszonych drogą płciową;
• wsparcie i pomoc. Pomagajcie nastolatkowi podejmować właściwe decyzje życiowe. Rozmawiajcie z nim o wyborze kariery, pieniądzach, o przyjaźni i relacjach z osobami płci przeciwnej;
• komunikacja. Jeżeli zbyt mało komunikujecie się z nastolatkiem, wynikiem tego mogą być problemy. W tym wieku dzieci bardzo potrzebują pewnej przestrzeni osobistej. Rodzice powinni szanować tę potrzebę, ale jednocześnie zawsze utrzymywać z nimi ścisły kontakt;
• akceptujcie zachowanie dziecka. Wasze relacje z nastolatkiem mogą być niezbyt idealne. Nie należy oczekiwać, że dziecko będzie zawsze się słuchać i stosować się do wszystkich zaleceń. Trzeba jednak zaakceptować to niedoskonałe zachowanie dziecka i wszystkie jego wybryki. To pomoże zachować z nim kontakt emocjonalny;
• okazujcie mu szacunek. To ważne, by szanować nastolatka i być przygotowanym na wszelkie zmiany, które w nim zachodzą. Każdy nastolatek jest wyjątkowy i należy zaakceptować wszystkie jego cechy.

Skuteczne zasady, które pomogą w wychowywaniu nastolatka

1. Magiczne wyrażenie „na razie”

Wielu z nas uważa, że słowa, które wypowiadamy, mają w pewien sposób wpływ na naszą rzeczywistość. Gdy dziecko często powtarza takie zwroty, jak: „Nie rozumiem matematyki”, „Nie umiem pływać” itp., to należy trochę uzupełnić te zdania.

Gdy mówisz sobie, że czegoś nie umiesz, to masz na myśli, że pogodziłeś się z tym i nie zamierzasz niczego zmieniać. Odbierasz swoje słowa jako fakt dokonany. Jeżeli jednak dodasz na końcu zdania słowa „na razie”, zmienia to zupełnie jego sens.

„Na razie nie mogę pojąć matematyki, ale zrozumiem, jeśli będę uczyć się codziennie”. Wyrażenie „na razie” daje nadzieję na pozytywne zmiany w przyszłości. Wytłumaczcie dziecku, że każdy człowiek może osiągnąć wszystko, co zechce. Jest zdolny do zrozumienia wszystkiego, co zechce, i opanowania dowolnych umiejętności, jeżeli uwierzy we własne siły i będzie dążył do wybranego celu. Nauczcie dziecko, by używało tego zwrotu „na razie” i zaobserwowało zmiany, które po tym nastąpią.

2. Nauka czegoś nowego zawsze zaczyna się od niepowodzenia

Doprawdy, porażka jest odskocznią! Należy zdawać sobie sprawę, że to stwierdzenie, mimo że w pierwszej chwili szokujące, jest jednak prawdziwe. Zatem, pozwólcie dziecku popełniać błędy i nawet cieszyć się z nich, choć to może wszystkim przysporzyć trudności. Tę nadzwyczaj ważną umiejętność powinni rozwinąć w sobie wszyscy rodzice. Oczywiście, nikt nie życzy porażek swoim dzieciom, ale w samodzielnym życiu niepowodzenia są nieuniknione. Nastolatek powinien być na nie przygotowany, pozwólcie mu samodzielnie przejść tę trudną drogę od gorzkiej porażki do radosnego zwycięstwa.

Prawie wszyscy znani ludzie sukcesu przynajmniej raz w życiu ponieśli klęskę. Niepowodzenie to nie koniec świata, co więcej, to pierwszy krok do sukcesu. Najważniejsze, by nie zatrzymać się na tej drodze do wybranego celu. Spróbujcie wyjaśnić to dziecku.

3. Myślenie, które prowadzi do rozwoju

Według badań neurobiologicznych ludzki mózg rozwija się codziennie w ciągu całego życia. Na rozwój mózgu decydujący wpływ mają nasze codzienne sprawy. Wyjaśnijcie dziecku, że wszystko, co robi, wpływa na jego rozwój. Pomoże mu to właściwie zorganizować czas wolny.

Jeśli nastolatek osiągnął już pewne wyniki, nie tylko go pochwalcie, ale też pomóżcie mu zrozumieć, jak może zastosować te osiągnięcia i w jakim kierunku ma się dalej zwrócić. Na przykład, jeżeli dostaje najlepsze oceny - pewnie, że może cieszyć się z tego, że uczy się najlepiej ze wszystkich w klasie. I jest to, oczywiście, godne wszelkich pochwał, ale razem z tym należy motywować go do dalszego rozwoju i nowych osiągnięć.

Główna zasada rozwoju jest dość prosta: nie próbuj przewyższyć innych – próbuj przewyższyć samego siebie. I wkładaj w to wciąż więcej i więcej wysiłku. Korzystajcie z tej zasady, wychowując nastolatka.

4. Zawsze podkreślajcie jego mocne strony

Rodzice często przesadzają, chcąc pomóc dziecku w przystosowaniu się do życia w społeczeństwie. W tym celu starają się wzmocnić charakter dziecka, błędnie skupiając swoją uwagę na jego słabościach, a zapominając o jego mocnych stronach. Zamiast tego warto zaakcentować to, co udaje się mu najlepiej. Pomoże to dziecku poczuć się szczęśliwym i nabrać pewności, że osiągnie sukces w życiu. Jeśli nastolatek jest świadomy swoich zalet, może je wykorzystać do poprawienia swoich wad.

5. Konstruktywne reagowanie

Ta umiejętność będzie bardzo przydatna w różnych sytuacjach życiowych, zwłaszcza w relacjach z nastolatkami. Nasza reakcja na złe wydarzenia jest nie mniej ważna niż na wydarzenia pozytywne.

Bardzo często rodzice, nie zauważając tego, reagują niezbyt poprawnie na komunikaty swojego dziecka. Na przykład, dziecko mówi, że dostało dobrą ocenę z angielskiego i, naturalnie, oczekuje pozytywnej reakcji na tę wiadomość. W odpowiedzi słyszy niestety: „A jak tam z matematyką?” To znaczy, że rodzic całkowicie zignorował jego osiągnięcie. Powinniśmy reagować konstruktywnie na dobre wiadomości, pochwalić dziecko i poprosić o szczegóły. Motywuje je to do dalszego wyrażania swoich pozytywnych emocji i dzielenia się osobistymi sprawami. Okażcie mu zainteresowanie, a następnym razem chętnie znowu przyniesie dobrą wiadomość.

Drodzy rodzice! Zachowajcie emocjonalny kontakt z dzieckiem. Dzielcie z nim szczęśliwe chwile jego życia, pytajcie, co czuje w pewnych sytuacjach, wspierajcie, okazujcie mu zrozumienie. Jeżeli nie poświęcicie mu należytej uwagi, nie będzie starało się by jeszcze lepiej zrobić tę robotę następnego razu.