Wpływ gadżetów na dobrostan nastolatków

Ile czasu nastolatek może spędzić przed monitorem komputera bez szkody dla zdrowia? To jest dziś ważna kwestia, która szczególnie niepokoi rodziców.

Problem polega na tym, że rodzice dorastali w czasach, gdy komputery i internet nie były tak powszechne, jak teraz. Rodzice mają więc trudności ze zrozumieniem swoich dzieci, które dosłownie od pierwszych dni życia są otoczone technologiami cyfrowym i obyte ze światem wirtualnym na równi z rzeczywistym.

Psychologowie na całym świecie zadają sobie pytanie, czy warto ograniczać nastolatków w używaniu przeróżnych elektronicznych gadżetów i gdzie wytyczyć granicę. Dzisiejsze pokolenie nastolatków nie wyobraża sobie już życia bez natychmiastowego dostępu do sieci za pośrednictwem telefonu, z którym prawie się nie rozstają. Nie można też ignorować faktu, że sieć i dzisiejsze platformy mediów społecznościowych mają ogromny wpływ na dzieci, przechodzące właśnie okres dojrzewania.

W 1991 roku amerykańscy psychologowie przeprowadzili badanie, aby dowiedzieć się, w jaki sposób różne typy zajęć wpływają na dobre samopoczucie nastolatków, w szczególności na ich poczucie własnej wartości, zadowolenie z życia i szczęście. W badaniu uczestniczyło 1,1 miliona dzieci w wieku 8, 10 i 12 lat. W wyniku badań ustalono następująca prawidłowość: im więcej czasu nastolatek spędza przed monitorem komputera (w sieciach społecznościowych lub przy grach komputerowych), tym mniej jest on szczęśliwy. Ponadto, w wyniku innych badań, stwierdzono, że u nastolatków, które spędzają 6 i więcej godzin dziennie przed monitorami urządzeń elektronicznych (smartfonów, tabletów, komputerów, a nawet telewizorów), istnieje wyższe ryzyko samobójstwa.

Współczesne nastolatki bardzo wiele czasu spędzają w wirtualnym świecie. Ma to niekorzystne skutki: izolację społeczną, problemy ze snem, pogorszenie wyników w szkole, konflikty w rodzinie, gwałtowne zmiany nastroju, zachowania agresywne itp. Jeśli zapytać współczesnego nastolatka, ilu ma przyjaciół, może odpowiedzieć: „Dziesięciu”, albo i więcej. Jeśli zapytać, jak spędza czas z tymi przyjaciółmi, okaże się, że koresponduje z nimi w sieciach społecznościowych albo grają w gry online. Wirtualni przyjaciele nie są przyjaciółmi w zwykłym znaczeniu tego słowa – nie mieszkają obok, nie znają twego podwórka, nie chodzą do tej samej szkoły itp. Wirtualni przyjaciele mogą mieszkać zarówno w pobliżu, jak i w innym mieście, nawet kraju i, co jest najbardziej charakterystyczne dla takiej przyjaźni, można nigdy nie usłyszeć ich głosów.

Wszelkie próby, podejmowane przez rodziców w celu ograniczenia korzystania z elektronicznych gadżetów przez nastolatka, zwykle kończą się konfliktem. Rodzice nastolatków często narzekają, że dzieci cały swój wolny czas spędzają w swoim pokoju i niewiele go udzielają na relacje w rodzinie.

Powyższe badania wykazały, że nastolatki, które przed monitorami spędzają mniej niż godzinę dziennie, są szczęśliwsze niż ich rówieśnicy, którzy używają gadżetów przez o wiele dłuższy czas. Jest to oczywiste, ponieważ ci pierwsi uprawiają sporty, biorą udział w przedsięwzięciach społecznych, czytają, mają zajęcia pozalekcyjne, czas wypełnia im jakieś hobby i relacje z rodzicami.

Amerykańscy psycholodzy zakładają, że optymalny czas, który nastolatki mogą bezpiecznie spędzić w internecie lub korzystając z innych urządzeń elektronicznych, to dwie godziny dziennie. Przy tym ważne jest, aby wykazywali też różne rodzaje aktywności – społeczną, fizyczną, umysłową itp. Ponadto, dla dobrego zdrowia, nastolatek potrzebuje wystarczającej ilości snu. Bez względu na to, ile czasu nastolatek spędza przy komputerze, powinien wyłączyć go na godzinę przed pójściem do łóżka. Tę godzinę należy poświęcić na relaks, czyli słuchanie spokojnej muzyki, przeglądanie książki czy czasopisma. Naprawdę, poprawi to jakość snu.

Byłoby słusznie, żeby wszyscy członkowie rodziny podjęli wspólną decyzję co do właściwego podziału czasu. Na przykład należy wprowadzić ogólną zasadę, że podczas wspólnych posiłków nie korzysta się z telefonów komórkowych czy innych urządzeń elektronicznych, zamiast tego jest to okazja, żeby porozmawiać z rodziną. Okazuje się bowiem, że czasem nawet podczas wspólnych posiłków nastolatki całkowitą uwagę poświęcają ekranowi swojego telefonu.

Pojawienie się elektronicznych gadżetów ma radykalny wpływ na każdy aspekt życia dzisiejszych nastolatków. Relacje za pośrednictwem platform społecznościowych są dla nich czasem ważniejsze niż rozmowy na żywo. Pomimo spędzania o wiele większej ilości czasu w domu, nastolatki nie mają wcale lepszego kontaktu ze swoimi rodzicami, ponieważ stale znajdują się w wirtualnym świecie. Dla częstszego kontaktu z rzeczywistością i wzmocnienia powiązań emocjonalnych członków rodziny należy inicjować jakieś wspólne rozrywki i przedsięwzięcia, zachęcać dziecko do uprawiania sportu, wolontariatu czy innych akcji, przy których będzie współdziałało z rówieśnikami.

Jeżeli dziecko spędza tak wiele czasu przed monitorem, że prowadzi to do izolacji społecznej, niestabilności emocjonalnej, niemożności oderwania się od gier czy sieci społecznościowych w określonym czasie, problemów z zasypianiem itp. – może to świadczyć o rozwoju zespołu uzależnienia od komputera i internetu. Rodzice powinni monitorować korzystanie z różnych gadżetów zarówno przez dzieci, jak i młodzież. Przy pierwszych alarmujących objawach uzależnienia powinni zasięgnąć porady u psychologa. Zwlekanie w tej sprawie może być fatalne.