Jak rodzice mogą nauczyć dziecko przepraszać

Przeprosiny są bardzo ważne, ponieważ mogą pogodzić ludzi czy przywrócić utracone relacje. Jeśli nauczycie się przepraszać i nauczycie tego swoje dziecko, pomoże mu to rozwinąć sferę emocjonalną oraz umiejętność budowania dobrych relacji z otaczającymi ludźmi.

Rozważmy kilka zaleceń, w jaki sposób nauczyć dziecko przepraszać.

Pokaż dziecku dobry przykład. Często zdarza się, że i rodzic się pomyli i ma przeprosić dziecko. Jednym z głównych sposobów nauczenia dziecka przepraszania jest pokazanie mu dobrego przykładu. Nie bój się przeprosić swojego dziecka, kiedy nie potrafiłeś się opanować i nakrzyczałeś na nie, odczuwając stres czy frustrację – na pewno nie utracisz autorytetu w jego oczach. Jeśli postąpisz źle w stosunku do dziecka, umiej powiedzieć: „Przepraszam”. Dziecko zrozumie wówczas, że przepraszanie nie oznacza słabości, ale świadczy o dojrzałości i będzie chciało być takie, jak ty, jako że dzieci na ogół naśladują dorosłych. Co więcej, dziecko zrozumie, że wszyscy ludzie, nawet ukochani rodzice, popełniają błędy i uświadomi sobie wagę przeprosin dla skrzywdzonej osoby.

Wyjaśniaj. Za każdym razem, gdy przepraszasz dziecko, wyjaśnij mu, za co dokładnie przepraszasz. Naucz tego i swoje dziecko. Naucz je przepraszać nie jedynie słowami „przepraszam” czy też „żałuję tego”, ale za pomocą całych zdań, które wyjaśniają czyn. Przykładowo to brzmi tak: „Wybacz mi, że wziąłem twoją zabawkę”, „Przepraszam, że biegałem po pokoju po tym, jak powiedziałaś, żebym tego nie robił”. Przyda się to zwłaszcza małym dzieciom – tak nauczą się rozumieć, co zrobiły niewłaściwie. Porozmawiaj z dzieckiem i, jeżeli jeszcze samo nie potrafi kontrolować siebie, pomóż mu uświadomić sobie jego zachowanie.

Jeśli komuś wybaczasz, rób to szczerze. Przepraszanie to coś więcej niż powiedzenie po prostu pewnego zdania. Przeprosinom powinno towarzyszyć szczere uczucie. Naucz dziecko, by szczerze wybaczało tym, którzy proszą o przebaczenie, i nie żywiło urazy. Wszak ktoś prosi o wybaczenie, aby się pogodzić i przywrócić przyjazne stosunki.

Analizuj. Pomimo, że nie możesz odwrócić czasu i dać dziecku możliwości podjęcia prawidłowej decyzji, możesz porozmawiać z nim o tym, jak powinno było postąpić, a także co ma zrobić, jeżeli podobna sytuacja się powtórzy. Podpowiedz właściwe wyjście z danej sytuacji, jeżeli dziecko go nie zna. Można też opisać hipotetyczną sytuację, w której dzieli się ono swoją zabawką z rówieśnikiem czy wyraża swe negatywne uczucia za pomocą słów zamiast rękoczynów. Dziecko zrozumie, że istnieje i inne wyjście z danej sytuacji i następnym razem tak zrobi. Jednak nie zanudzaj dziecka zbyt długimi wywodami moralnymi, komunikaty powinny być krótkie i precyzyjne.

Ucz życzliwości. Dzieci łatwiej uczą się szczerze przepraszać, kiedy nie tylko po prostu wypowiadają potrzebne zdanie, ale też robią coś miłego dla osoby, którą skrzywdziły. Poczucie życzliwości i dobrej woli powinno być rozwijane pod każdym względem od najmłodszych lat. Jeśli na przykład dziecko pokłóciło się z przyjacielem, jako przeprosiny może mu dać jakiś prezent lub w czymś mu pomóc.

Próbuj poprawić sytuację. Ta rada jest szczególnie ważna dla starszych dzieci, które mogą popełniać poważne błędy. Gdy twoje dziecko ma problemy, poproś go o naprawienie sytuacji, o ile to możliwe. Na przykład dziecko zepsuło czyjąś rzecz, poproś go, by odkładało swoje kieszonkowe, żeby zwrócić koszt uszkodzonej rzeczy.

Zawsze wspieraj dziecko. Dorastając, dzieci coraz bardziej rozpoznają istotę relacji między ludźmi oraz uczą się rozumieć swoje uczucia. Więc coraz trudniej im prosić innych o przebaczenie. Rodzice mogą pomóc dziecku w tej sprawie. Oto kilka wskazówek:

• staraj się utrzymać neutralną pozycję. Jeśli między dwójką dzieci wybuchła kłótnia, poproś je, żeby przeprosiły się nawzajem;
• wspieraj dziecko, bo to pomoże mu poradzić sobie ze swoimi uczuciami;
•  kontroluj własne poczucie gniewu, nie pozwól sobie na negatywne emocje;
• uważaj, jeżeli dziecko zbyt łatwo prosi innych o przebaczenie, nie pozwól, żeby przeprosiny stały się zwykłą formalnością. Zawsze przypominaj, że prośba o przebaczenie ma być szczera.

Daj dziecku czas na przemyślenie czynu. Jeśli dziecko jest zbyt zdenerwowane, nie żądaj natychmiastowych przeprosin. Daj mu trochę czasu, aby mogło poradzić sobie z emocjami i zastanowić się nad sytuacją. Możesz pozwolić mu pozostać w swoim pokoju lub przejść się ulicą. To pomoże mu wyciszyć się i uświadomić sobie sens błędu, a jego przeprosiny wtedy będą bardziej szczere.

Pomóż dziecku zmienić swoje zachowanie. Jeśli dziecko przeprasza za jakieś przewinienie, a potem powtarza ten sam czyn raz za razem, to przeprosiny stają się bez znaczenia. Żeby uniknąć takiej sytuacji, trzeba uczyć dziecko na własnym przykładzie. Przypomnij mu, że same przeprosiny to za mało – zawsze należy wyciągnąć wnioski ze swojego błędu.

Odwołaj się do uczuć. Kiedy rozmawiasz z dzieckiem na temat niemiłego zdarzenia, wyobraź sobie, co mogło wtedy czuć i odwołaj się do jego uczuć. „Pewnie byłeś nieprzytomny ze złości, kiedy kolega wziął bez pozwolenia twoją zabawkę”. Może to pomóc dziecku lepiej zrozumieć sytuację i potrzebę szczerych przeprosin.

Prawdziwe szczere przeprosiny są rodzajem sztuki i dlatego zapewne potrzeba będzie czasu, aby nauczyć tego dziecko. Nabierzcie cierpliwości i omawiajcie z dzieckiem każdą sytuację i każdy wypadek. Jeżeli dziecko nauczy się prosić o przebaczenie i samo będzie przebaczać innym, bardzo pomoże mu to w dorosłym życiu.