Oceń publikację

Jak rozwinąć w dziecku umiejętność skupiania się

Brak skupienia uwagi wpływa na złe wyniki w szkole, dlatego ważne jest, aby nauczyć dziecko tej umiejętności

Jak rozwinąć w dziecku umiejętność skupiania się

Problemy z utrzymaniem uwagi u dzieci wydają się być znakiem naszych czasów. Wiele dzieci jest niezdolnych do skupienia uwagi. Czym właściwie jest koncentracja ? Co oznaczają problemy z koncentracją i jak pomóc dziecku je przezwyciężyć? Koncentracja to umiejętność skupienia uwagi na ściśle określonych zadaniach. Zdolność do skupiania się rozwija się w trakcie życia dziecka. Małe dzieci w ogóle nie są w stanie utrzymywać swojej uwagi na czymś przez dłuższy czas, a umiejętność skupienia uwagi jest jednym z czynników gwarantujących sukcesy ucznia w szkole.

Ostatnio psychologowie wielokrotnie zgłaszali, że widoczny brak koncentracji wśród dzieci staje się prawdziwym problemem. Sytuacja ulega pogorszeniu, gdy dziecko jest zmuszone do wykonywania pewnych czynności umysłowych, na przykład do odrabiania lekcji. Te działania wymagają od dziecka uwagi oraz pełnej koncentracji. Jednak, gdy dziecko nie może skupić się, to jeszcze nie oznacza, że ma pewne zaburzenia uczenia się (powiedzmy, zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi).

Rozważmy podstawowe przyczyny braku skupienia u dzieci i spróbujmy określić, jak rodzice mogą pomóc dziecku poradzić sobie z tym problemem.

Oznaki słabej koncentracji u dzieci

Dziecko, które ma problemy ze skupieniem uwagi, może wykazywać niektóre z tych oznak:

  • nie potrafi usiedzieć na jednym miejscu i łatwo się rozprasza;
  • bywa agresywne lub kapryśne;
  • często gubi rzeczy i jest rozkojarzone;
  • ma trudności w nauce i zapamiętywaniu;
  • nie może skupić się na wykonaniu zadań domowych;
  • zwykle ma bardzo zły charakter pisma w porównaniu z rówieśnikami;
  • ma słabo rozwinięte nawyki ruchowe (na przykład, niezbyt dobrze biega czy skacze);
  • często „buja w obłokach”, śni na jawie.

Przyczyny słabej koncentracji u dzieci

1. Brak snu. Sen jest niezbędny do regeneracji ciała i umysłu. Dziecko, które nie dosypia, ma znaczne problemy ze skupieniem uwagi. Dla zdrowia dziecko potrzebuje 8-10 godzin snu dziennie, zależnie od wieku. Jeśli jest przyzwyczajone do późniejszego chodzenia spać, zdecydowanie zmieńcie ten nawyk ustalając mu nowy rozkład dnia. Pomóżcie mu chodzić spać wcześniej, żeby miało wystarczająco czasu na sen. Ponadto należy też ustalić mu stałe godziny pracy umysłowej i przestrzegać ich.

2. Stresy w rodzinie. Zdolność koncentracji jest bezpośrednio związana ze stanem psychicznym. Jeśli dziecko absorbują życiowe trudności, nie jest w stanie się skupić się na niczym innym. Co wywołuje stresy u dzieci? Może to być cokolwiek, zaczynając od szkolnych okoliczności, a na rodzinnych nieprzyjemnościach kończąc. Nadmierna presja na dziecko, wymaganie dobrych wyników w szkole czy w sporcie, kłótnie rodziców i brak uwagi z ich strony – wszystko to może powodować stres. Poczucie bezpieczeństwa i wsparcie w rodzinie umacniają zdolności dziecka. Postarajcie się nie wywierać presji na dziecko i unikajcie sprzeczek w rodzinie.

3. Niezdrowe odżywianie. Żywienie dziecka powinno być bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, które sprzyjają skupianiu uwagi. Należy dostarczać jego organizmowi wszystkich niezbędnych witamin, minerałów i kwasów tłuszczowych. Bardzo niebezpieczne dla dziecka jest spożywanie pokarmów o dużej zawartości cukru i tłuszczów, napojów energetyzujących czy kawy. Na skutek takiej diety dziecko jest bardziej pobudzone emocjonalnie, więc trudniej mu utrzymać uwagę. Natomiast jaja, chleb razowy, kurczak, ryby (łosoś), warzywa, owoce, jogurt naturalny będą pożyteczne w każdym wieku.

4. Zbyt złożone zadania. Dziecko zazwyczaj odmawia wykonania zadania, które wydaje się mu zbyt trudne. Zadanie powinno odpowiadać wiekowi dziecka. Dlatego nie należy obarczać dziecka zbyt trudnymi pracami ani poleceniami, których dziecko nie jest w stanie zrozumieć.

Odpoczynek, zdrowy sen i zbilansowana dieta pomogą rozwiązać problemy ze skupieniem uwagi u dziecka.

Jak wyćwiczyć zdolność koncentracji

1. Obserwujcie dziecko

  • usiądźcie z dala od niego i poobserwujcie je, kiedy się bawi, ogląda telewizję lub czyta. Patrzcie na wyraz jego twarzy, spróbujcie zrozumieć, co je interesuje. Jakie czynności wykonuje szybko i chętnie, a jakie zajmują mu dużo czasu?
  • porozmawiajcie z wychowawcą czy nauczycielem. Nauczyciel ma sporo kontaktu z dzieckiem i może służyć cennymi informacjami;
  • nie krzyczcie na dziecko. Bądźcie cierpliwi i postarajcie się je zrozumieć.

2. Zmniejszcie ilość czynników, które odwracają uwagę

Dzieci nie są w stanie filtrować hałasu, więc rodzice powinni stworzyć odpowiednią atmosferę, by pomoc mu się skupić. Należy zadbać o to, by dziecko miało jak najmniej „rozpraszaczy” w swoim otoczeniu.

  • Kiedy dziecko robi coś obok ciebie, nie rozmawiaj przez telefon, nie oglądaj telewizora, nie przeglądaj też w tym czasie Facebook-a. Słuchaj uważnie, kiedy dziecko coś mówi. Nie przeszkadzaj, kiedy rysuje.
  • Pokażcie dobry przykład. Ustalcie w domu „czas ciszy” – wyłączcie radio i telewizor, czytajcie książki, kiedy dziecko odrabia lekcje. Wasz przykład skłoni je do lepszego wykonania tej pracy.

3. Ograniczcie czas, który dziecko spędza przed monitorem

Zamiast pozwalać dziecku grać w gry komputerowe, lepiej zagrajcie z nim w gry tradycyjne. Szczególnie w te, które wymagają spostrzegawczości i refleksu. Aby osiągać w nich dobre wyniki, trzeba się mocno skupić. Ponadto, jeśli zagracie w nie w rodzinnym gronie, trudno o lepsze warunki do przystępnej nauki: dziecko angażuje się w przyjemną czynność, która stanowi dla niego pewne wyzwanie, a równocześnie jest zabawą.

Ustalcie czas, kiedy dziecko ogląda telewizję czy siedzi przy komputerze. Sami też ograniczcie używanie telefonu komórkowego i oglądanie telewizji.

4. Wyznaczajcie cele

  • cel powinien być osiągalny;
  • podzielcie czas nauki dziecka na kilka kategorii;
  • ustalcie określony czas na wszystkie sprawy dziecka: zabawy, treningi, hobby itp.;
  • dajcie dziecku symboliczną nagrodę, ilekroć dobrze poradzi sobie z zadaniami przez tydzień czy miesiąc.

5. Przydzielcie dziecku codzienne obowiązki

  • Przydzielcie dziecku proste codzienne obowiązki, które wymagają od niego organizacji.
  • Polecajcie mu obowiązki odpowiednie dla jego wieku, które może wykonać samodzielnie, a które są potrzebne całej rodzinie (nakrywanie do stołu, pomoc w przygotowaniu jedzenia, sortowanie rzeczy po praniu).
  • Poczucie ważności tego zadania sprawi, że dziecko z zapałem skupi się na tej czynności.
  • Jeżeli macie bibliotekę, poproś dziecko o ustawienie książek w porządku alfabetycznym.
  • Regularnie dawaj dziecku nowe zadania, by nie straciło zainteresowania.

6. Podzielcie duże zadania na mniejsze

Czasami dzieci boją się dużych, a mało konkretnych zadań.

  • Łatwiej będzie mu sobie poradzić, jeśli podzielisz wielkie zadanie na kilka części.
  • Dziecko nie będzie czuło się obciążone wykonując zadania, które nie zajmują dużo czasu. Jeżeli wygląda na skonsternowane tym, że ma przeczytać cały rozdział podręcznika, niech czyta po jednej stronie lub po kilka ustępów.

7. Doceniajcie dziecko, nagradzajcie je

  • Powinno czuć się zmotywowane do wykonania zadania. Wszakże sukces zachęca do podejmowania kolejnych działań.
  • Powinno czuć, że jest w stanie wykonać to zadanie. To motywuje je do wykonania zadania jak najlepiej.
  • Dziecko powinno mieć poczucie, że ponosi odpowiedzialność za skutki swojej działalności. Należy umacniać dziecko w kreatywności i pozwalać na próbowanie własnych sił.
  • Kiedy widzisz, że udało mu się lepiej wykonać swoją robotę, poklep je po ramieniu albo ofiaruj jakąś symboliczną nagrodę.

8. Poszukajcie pomocy u szkolnego psychologa

Szkolny psycholog, pracując z dzieckiem poza lekcjami, może nauczyć je skupiania uwagi. Warto, by rodzice również dołączyli do tych zajęć, ażeby z pierwszych ust poznać sposoby rozwijania tej umiejętności.

9. Sprawdźcie, czy u dziecka nie występuje zaburzenie uczenia się

  • Przy pierwszych objawach należy przeprowadzić diagnostykę na obecność trudności w uczeniu się.
  • Diagnoza pomoże zrozumieć przyczynę słabej koncentracji, ponieważ nie zawsze wiąże się to z zespołem deficytu uwagi i nadpobudliwości psychoruchowej.
  • Dla rozwoju umiejętności skupienia się niektóre dzieci potrzebują leczenia farmakologicznego, inne – porady psychologa, a jeszcze inne – po prostu życzliwego środowiska.

10. Wspierajcie aktywność fizyczną dziecka

Badania pokazują, że gry oraz zajęcia ruchowe (bieganie, jazda na rowerze, piłka nożna, pływanie) mają zbawienny wpływ nie tylko na fizyczny rozwój dziecka, ale także na jego psychikę. Te ćwiczenia pomagają dziecku bardziej skupić się na tym, co robi.

11. Wykonujcie ćwiczenia oddechowe

Odpowiednia ilość tlenu pomaga mózgowi funkcjonować prawidłowo. Więc powinniście wykonywać ćwiczenia oddechowe razem z dzieckiem.

  • ćwiczenia można wykonywać w pokoju w pobliżu okna, na tarasie lub w ogrodzie;
  • poproś dziecko, by położyło się na plecach. Na brzuchu połóż mu miękką zabawkę. Potem poproś, by wykonało głęboki wdech i uniosło zabawkę tak wysoko, jak tylko może, nie dotykając jej rękami. Jeżeli zabawka unosi się wysoko, to znaczy, że w płucach jest dużo powietrza.

12. Ćwiczcie razem jogę

Niektóre ćwiczenia jogi mogą znacznie zwiększyć koncentrację u dzieci, jak również poprawiają postawę oraz sprawiają, że dzieci są mniej spięte.

13. Zajęcia z dzieckiem powinny być zabawne i pozytywne

Dziecko będzie bardziej skupiać uwagę na tych zajęciach i ćwiczeniach, które są wesołe:

  • wolny czas i weekendy spędzajcie na wesołych zabawach, szczególnie takich, które wymagają precyzji;
  • kolorowanie poszczególnych elementów obrazka i kopiowanie przez kalkę też bardzo pomaga w ćwiczeniu skupiania się.

Gość
Oceń publikację