Nauka pisania. Zaczynamy od pisania swojego imienia

Małe dziecko rozpoczyna podróż przez świat czytania i pisania od chwili napisania i przeczytania swojego pierwszego słowa. Dla większości dzieci pierwsze słowo to jest ich własne imię. Ale jak przedszkolakom udaje się zrobić ten wielki edukacyjny skok do napisania liter swojego imienia i innych liter alfabetu? Co im w tym pomaga? Czy istnieją skuteczne sposoby uczenia małego dziecka umiejętności pisania?

Zanim zaczniemy uczyć dziecko pisania, zajmijmy się rozwinięciem umiejętności motorycznych. Pisanie polega na wykonywaniu określonego ruchu nadgarstkiem i palcami, czego można i należy najpierw się nauczyć. Im dziecko częściej używa paluszków, tym stają się one sprawniejsze i lepiej przygotowane do pisania. Dlatego w ideale pierwszymi rzeczami, których powinien używać malec, nie są markery ani ołówki, ale takie rzeczy, które pozwalają wzmocnić mięśnie dłoni potrzebne do właściwego trzymania pióra czy ołówka. Rozwijaniu małej motoryki sprzyjają kreatywne zabawy, podczas których dziecko ma możliwość malowania pędzlami (i palcami też), lepienia, rysowania, wycinania, jak również zabawki zręcznościowe: wszelkie sortery, labirynty, przekładanki.

Dla opanowania sztuki pisania równie istotna jest koordynacja wzrokowo-ruchowa. W czasie pisania dziecko potrzebuje przecież na bieżąco korygować ruch ręki i kształt pisanych liter. Ta czynność wymaga współpracy rąk z oczami. Pomoże w tym zabawa klockami, układankami, puzzlami.

Zdecydowanie najlepszym sposobem uczenia małych dzieci pisania jest zastosowanie oddziaływania na największą liczbę zmysłów, w tym też elementu dotykowego (kinestetycznego) przez wykorzystanie różnorodnych materiałów. Spróbujcie zastosować następujące porady, które pomogą dziecku rozwinąć umiejętność pisania i napisania własnego imienia, a dziecko zostanie zaopatrzone we wszystkie potrzebne nawyki początkującego pismaka.

Kształtowanie umiejętności pisania

Wykorzystajcie kilka z tych ciekawych i wesołych chwytów, by pomóc maluchowi nauczyć się prawidłowych i sukcesywnych ruchów przy pisaniu liter alfabetu.

• „Pisanie” liter w powietrzu. Dzieci uczą się przez zabawę i wyobraźnię. Więc niech maluch najpierw spróbuje pisać litery w powietrzu. Te duże ruchy mięśni pomogą mu mechanicznie odtworzyć proces pisania, a później przyczynią się do rozwoju bezpośrednio umiejętności pisania. Niech dziecko podczas tych „magicznych” ruchów ręką w powietrzu wypowiada na głos nazwę litery albo komentuje kolejność jej pisania. Na przykład, gdy pisze literę „T”, może powiedzieć: „Zaczynam z góry i prowadzę prosto w dół. Przestawiam rękę i przecinam”.
• Rozrywka piankowa. Gdy dziecko znajdzie się w łazience, rozprowadź trochę pianki do golenia na skraju wanny czy na ścianie. W gorący dzień można to zrobić na dworze na stoliku, to też da wiele radości, a i stolik skorzysta, bo gdy skończycie będzie lśnił czystością. Pozwól dziecku przy pomocy pianki poćwiczyć pisanie jakiejś litery, potem wszystko zetrzyj i spróbujcie pisać następną. Zafascynowane atmosferą zabawy dziecko podejmie tak bardzo potrzebne wyzwanie by próbować znowu i znowu, aż uda się wszystko ładnie i prawidłowo.
• Akcja kuchenna. Nauka pisania może odbywać się w każdym miejscu w domu, w tym też i w kuchni. Posyp mąką albo solą blachę do pieczenia lub tacę. Niech dziecko prowadzi po niej paluszkiem, próbując pisać litery bez użycia takich akcesoriów jak ołówki, pióra czy kreda. Jeśli się pomyli, to nie problem, może po prostu zetrzeć wszystko i spróbować na nowo, a po błędzie nie będzie ani śladu. Pisać może też patyczkiem do lodów, słomką czy trzonkiem łyżeczki.
• Fantazjowanie o tym, co się pisze. Gdy dziecko będzie gotowe przejść do papieru, daj mu wielki arkusz i pokaż właściwe ruchy, potrzebne do napisania różnych liter. Będzie fajnie, jeżeli z humorem opiszesz każdą z liter, nadając jej pewne cechy ludzkie – to świetna kreatywna zabawa jak dla dziecka, tak i dla Ciebie. Na przykład literka E to „patyczek w kapeluszu i bucikach, przepasany paskiem” itp.

Pisanie swojego imienia

Zanim dziecko zacznie próbować pisać swoje imię, potrzebuje ćwiczeń w rozpoznawaniu liter. Spróbujcie kilku z tych wesołych zabaw i dziecko momentalnie przyswoi sobie pisanie.

Jeśli dziecko jest jeszcze bardzo małe, łatwiej mu będzie na początku rozróżniać duże drukowane litery. Później już można dodać tradycyjną formę kursywną. Drukowane litery dla małego dziecka są też znacznie łatwiejsze do napisania, bo większość małych dzieci nie ma jeszcze dostatecznie rozwiniętej małej motoryki, potrzebnej do płynnego odręcznego pisania liter, a zaznając niepowodzenia mogą zasmucić się i szybko zniechęcić.

Ćwiczenie małej motoryki zapewniają również zajęcia plastyczne, podczas których lepi się coś z plasteliny czy z ciasta. Poproś dziecko, by wylepiło z plasteliny literki, z których następnie ułoży swoje imię. Niech te literki nawiązują do czegoś, coś znaczą. Na przykład K jak koń, P jak piłka, W jak wilk. Tematy, z którymi kojarzą się litery, powinny nawiązywać do zainteresowań dziecka.

• Ćwiczcie różne formy łamigłówek. Używając liter, które składają się na imię dziecka, możesz zrobić niezbyt trudną układankę. Napisz imię dużymi literami na arkuszu. Wytnij każdą literę osobno i wymieszaj je, potem poproś dziecko, by ułożyło litery we właściwej kolejności.
• Szorstkie słowa. Wytnij litery imienia na ziarnistym papierze ściernym. Niech dziecko przesuwa paluszkiem po papierze, aby otrzymało dotykowe pojęcie o swoim imieniu.
• Dokładnie poznajcie imię. Gdy dziecko będzie gotowe do pisania swojego imienia, napisz je bardzo dużymi literami na większym arkuszu. Potem poproś, by najpierw kilka razy obrysowało każdą literę paluszkiem, potem tępym końcem ołówka, a na koniec samym ołówkiem. Można też użyć farby, maczając w niej wskazujący paluszek dziecka. Doda to jaskrawego koloru i jeszcze więcej ćwiczenia różnych zmysłów.

Fascynująca podróż przez świat czytania i pisania zaczyna się od alfabetu. Podarujcie dziecku wspaniały jej początek oferując mu ciekawe doświadczenia praktyczne. Wyżej wymienione zabawy stworzą pozytywne nastawienie i z pewnością pozwolą mu zapamiętać naukę pisania jako coś radosnego i przyjemnego!

Warto też pamiętać, że maluch nie od razu nauczy się pisać ładnie. Jeżeli zaczyna pisać pierwsze litery i, niestety, nie bardzo mu to wychodzi, nie martwcie się zbytnio tym niepowodzeniem. W zasadzie pisanie jest trudniejsze od czytania i niektóre dzieci potrzebują kilku lat na jego opanowanie.