Wpływ telewizji na dzieci

Telewizja odgrywa dużą rolę w życiu każdego człowieka, zwłaszcza dziecka. Dzięki niej dzieci zagłębiają się w świat pełen magii, przygód, wspaniałych bohaterów i tym żyją. Czasem wywołuje to niepokój rodziców – zależnie od tego, jakie filmy i programy oglądają dzieci.

Oddziaływanie telewizji na dziecko jest dość złożonym procesem. Efekty oglądania telewizji mogą być zarówno dobre, jak i złe. Wszystko zależy od ilości czasu spędzonego przed ekranem oraz rodzaju oglądanych programów.

Telewizja z pewnością ma duży wpływ na kształtowanie charakteru i osobowości dziecka, może nawet zmienić jego poglądy na życie. Dzieci spędzają przed telewizorami znaczną część swojego wolnego czasu i to wpływa na ich osobowość. Jeżeli dziecko ogląda kryminały albo horrory, a później nawiedzają je koszmary, wskazuje to, że nabrało negatywnych nawyków związanych z telewizją. Gdy jednak zastosujecie środki zapobiegawcze, dziecko będzie oglądać telewizję nie podlegając niebezpieczeństwu jej negatywnego wpływu. Odpowiednie programy telewizyjne dostarczają mu niezbędnych wiadomości o otaczającym świecie i społeczeństwie, a więc przyczyniają się do jego społecznego, emocjonalnego i poznawczego rozwoju. Ważne jest również, by utrzymać równowagę między oglądaniem telewizji, zabawą i nauką, o ile chcecie by dziecko zachowało sprawność fizyczną.

 Pozytywny wpływ telewizji na dziecko

Oglądanie programów telewizyjnych ma określone zalety dla dzieci. Rozważmy niektóre z nich.

1. Rozrywka.

Programy telewizyjne dla dzieci uczą je różnych umiejętności: jak radzić sobie ze złożonymi emocjami, komunikować z rówieśnikami, znajdować wyjście z trudnych sytuacji. Oglądając różne quizy i widowiska dzieci rozwijają wyobraźnię oraz pogłębiają wiedzę.

2. Edukacja.

Programy edukacyjne inspirują dziecko do działania. Jeśli dziecku niezbyt podobają się tradycyjne metody nauczania, programy edukacyjne w telewizji mogą być świetnym sposobem na nakłonienie go do nauki. Sprzyjają one rozwijaniu analitycznego myślenia i umiejętności rozwiązywania problemów.

3. Sport.

Oglądanie programów sportowych (mecze piłki nożnej, koszykówki itp.) może przyczynić się do wzrostu zainteresowania dziecka zajęciami sportowymi i ruchliwymi zabawami na dworze. Widowiska sportowe motywują dziecko do aktywności fizycznej i prowadzenia zdrowego trybu życia. Ostatecznie prowadzi to do jego fizycznego i emocjonalnego dobrostanu.

4. Kultura.

Czy dziecko uwielbia poznawać otaczający je świat i wędrować? W takim przypadku telewizyjne programy kulturalne i podróżnicze pomogą mu poznać wszystkie cuda i niezwykłe zakątki planety. Obcowanie z różnymi kulturami etnicznymi przyczynia się do jego rozwoju społecznego. Dziecko stanie się bardziej tolerancyjne wobec przedstawicieli innych ras i kultur, a jego sposób myślenia bardziej holistyczny.

5. Kreatywność.

Programy telewizyjne obejmują szeroki zakres tematów: od gotowania po różne rzemiosła, muzykę i teatr. Ogólne programy poświęcone sztuce, a także osobne programy o muzyce i malarstwie itp. pobudzają dziecko do rozpoznawania swojego powołania i ujawniania zdolności twórczych.

6. Postępy w nauce szkolnej.

Oglądanie telewizji zgodnie ze wszystkimi zasadami zdrowego stylu życia przyczynia się do równowagi emocjonalnej dziecka. To z kolei prowadzi do poprawy postępów w nauce szkolnej. Badacze twierdzą, że dzieci, które oglądają informacyjne i edukacyjne programy telewizyjne, przewyższają swoich rówieśników ogólnym poziomem edukacji.

7. Zdrowe sposoby na pozbycie się stresu.

Oglądanie telewizji to dla dzieci zdrowy sposób na poradzenie sobie ze stresem, którego doznają w szkole. Telewizja w rozsądnych dawkach może poprawić im humor i pomóc opanować problemy emocjonalne.

8. Nowoczesne technologie.

Dzięki dostępowi do treści telewizyjnych dziecko uczy się korzystać z nowoczesnych technologii i ma możność monitorowania trendów społecznych. Telewizja w pewnym sensie sprawia, że dziecko jest bardziej poinformowane i świadome.

9. Rozwój językowy oraz emocjonalny.

Jeżeli dziecko uczy się języka obcego, poprawić leksykę i gramatykę mogą mu pomóc specjalne programy edukacyjne i filmy. Ponadto pozytywne programy telewizyjne uczą dziecko zdrowego zachowania emocjonalnego i umiejętności współdziałania w społeczeństwie, które w przyszłości będą odgrywać ważną rolę w pomyślności jego życia.

10. Podsycanie zainteresowania

Gdy dziecko stale biega po domu i nie może usiedzieć na miejscu ani chwili, pozwólcie mu pooglądać telewizję. To przepędzi nudę. Dziecko czymś się na pewno zaciekawi, a treść programu przyczyni się do rozwoju jego sfery poznawczej. Jednak warto pilnować, by nie było to praktykowane zbyt często i by siedzenie przed ekranem telewizora nie stało się jego przyzwyczajeniem.

11. Rozwój społeczny.

Dzieci, które widzą w telewizji pozytywnych i odważnych bohaterów, naturalnie starają się ich naśladować. Dotyczy to zarówno tematu rywalizacji, jak i współpracy między ludźmi. Na przykład, jeżeli ulubiona postać z telewizji dobrze się uczy, uprawia sport i bierze udział w działaniach społecznych, dziecko będzie starało się postępować podobnie. W taki sposób programy telewizyjne pomagają mu w rozwoju społecznym.

12. Rozwój osobowości i niezależnego myślenia.

Oglądanie programów telewizyjnych rozwija w dziecku niezależne i nietypowe myślenie. Umiejętności te są bardzo ważne w dorosłym świecie, gdzie ceni się kreatywność i wielostronna rozwaga.

Negatywny wpływ telewizji na dziecko

Oglądanie telewizji może mieć również negatywny wpływ na dziecko. Rozpatrzmy najważniejsze jej wady.

1. Telewizja zabiera czas.

Spędzając zbyt wiele czasu na oglądaniu telewizji, dziecko marnuje okazje, które podsuwa mu życie, traci kosztowny czas, który mogłoby wykorzystać na ważniejsze sprawy: relacje z przyjaciółmi i rodziną, odrabianie lekcji, zabawę na świeżym powietrzu itp.

2. Słabo rozwinięte umiejętności językowe i społeczne.

Może wydawać się, że dany punkt przeczy temu, co poprzednio powiedziano o walorach telewizji. Jednak telewizja rzeczywiście jest szkodliwa dla dzieci poniżej drugiego roku życia. W tym wieku mózg dziecka intensywnie się rozwija. Dziecko nabywa umiejętności społecznych oraz emocjonalnych przy komunikacji na żywo. A telewizor, w przeciwieństwie do ludzi, nie odpowiada na jego reakcje, nie uśmiecha się i nie współdziała z nim. Dziecko w tym wieku jest wyjątkowo wrażliwe, więc telewizja mocno wpływa na jego stan psychiczny. Nawet w późniejszym wieku zbyt długi czas spędzony przed ekranem telewizora może ograniczyć interakcje międzyludzkie dziecka. Na dłuższą metę może to negatywnie wpłynąć na jego rozwój językowy i społeczny.

3. Telewizja źle wpływa na kreatywność dziecka i rozwój jego wyobraźni.

Jeżeli dziecko stale patrzy w telewizor zamiast bawić się na dworze, komunikować z rówieśnikami i poznawać realny świat, nie będzie miało okazji by dobrze rozwinąć swoją wyobraźnię. Dzieci przyzwyczajonych do oglądania telewizji nie stać na pobudzenie swojej wyobraźni i samodzielnie kreowanie pomysłów. Biernie konsumują, a nie stwarzają.

4. Niezdolność do skupienia się.

Dzieci, które spędzają codziennie ponad 2-3 godziny przed telewizorem, często w szkole cierpią na brak uwagi. Częściej też występuje u nich prawdopodobieństwo rozwoju zaburzenia nadpobudliwości z deficytem uwagi. Dziecko nie może dobrze się skupić na przedmiocie. Dotyczy to nie tylko nauki w szkole, ale też zajęć sportowych, muzycznych i innych dziedzin. Dziecko może nie mieć ochoty na udział w zajęciach twórczych.

5. Niska wydajność.

Wydajność jest kluczem do osiągnięć życiowych. Jeśli dziecko stale ogląda telewizję i nic nie robi dla osiągnięć w nauce, życiu społecznym i emocjonalnym, to po prostu marnuje swój czas na próżno.

6. Nadwaga.

Dzieci, które zbyt dużo oglądają telewizję, ryzykują rozwojem otyłości oraz powstaniem innych problemów ze zdrowiem. Zażywają mało ruchu, więc ich przemiana materii jest słabsza. Często przyzwyczajenie spędzania całego wolnego czasu przed monitorem pozostaje im też w wieku nastoletnim.

7. Problemy ze wzrokiem oraz choroby krążenia.

U dziecka, które nadużywa oglądania telewizji, może rozwinąć się tzw. zespół leniwego oka (amblyopia). Polega on na tym, że ostrość widzenia jest osłabiona i nie daje się naprawić przy pomocy soczewek czy okularów, bo powodem nie jest wada wzroku, lecz brak współpracy między okiem a mózgiem. Nadużywanie oglądania telewizji prowadzi również do niskiej aktywności fizycznej i siedzącego trybu życia. Może to negatywnie wpłynąć na układ krążenia i mózg, a w następstwie spowodować choroby krążenia oraz zwężenie tętnic.

8. Złe zachowanie.

Według wyników badań nadmierne oglądanie telewizji może zmienić strukturę mózgu i wywołać negatywne zachowania, w szczególności przemoc i agresję. Szczególnie zagrożone są dzieci, które oglądają programy nieodpowiednie dla ich wieku.

9. Problemy z samooceną.

Telewizja ogólnie (nie licząc programów dla dzieci oraz edukacyjnych) przedstawia dzieciom zniekształcone pojęcie o świecie. Programy prezentujące życie idealne mogą obniżyć jego samoocenę.

10. Zmiany emocjonalne.

Dzieci oglądające programy telewizyjne dotyczące seksu, narkotyków, nadużywania alkoholu itp. stają się wrażliwe emocjonalnie. Są jeszcze zbyt małe, żeby prawidłowo pojmować te problemy, dlatego mogą nabrać zniekształconego wyobrażenia o rzeczywistości i podlegać wpływowi psychologicznemu.

11. Słabe postępy w nauce.

Gdy dziecko spędza zbyt dużo czasu przed telewizorem, niewiele pozostaje mu go na inne sprawy. Niektóre dzieci czasami tak wciąga oglądanie telewizji, że odmawiają odrabiania lekcji i opuszczają zajęcia. Ostatecznie wpływa to bardzo źle na postępy w nauce.

12. Zaburzenia uczenia się.

Nadmierne oglądanie programów telewizyjnych może powodować szereg problemów: od niewystarczająco rozwiniętej umiejętności słuchania i słabej kreatywności po zaburzenia małej motoryki. Są one wynikiem niskiej aktywności fizycznej i psychicznej dziecka. Ponadto, jeżeli rozwija się u niego zaburzenie nadpobudliwości z deficytem uwagi, dziecko nie jest w stanie skupić się na nauce.

Jak rodzice mogą uchronić dziecko przed szkodliwym wpływem telewizji

Rozważmy konkretne działania, które mogą podjąć rodzice by zapobiec szkodliwemu wpływowi telewizji:

• ograniczyć ilość czasu, jaki dziecko spędza przed ekranem telewizora;
• upewnić się, że dziecko ogląda wartościowe programy odpowiednie dla jego wieku;
• oglądać telewizję razem z nim. Daje to możliwość upewnić się, że ogląda pożyteczne programy i okazję by omówić ich treść, a także pomoże umocnić emocjonalną więź z dzieckiem;
• nie stawiać telewizora w sypialni i wyłączać go po zakończeniu programu;
• nie ustalać zbyt surowych zasad i nie obarczać dziecka nadmiarem obowiązków. W przeciwnym razie nazbyt przywiąże się do telewizji i będzie szukało w niej ukojenia i komfortu psychicznego.

Czy można małemu dziecku pozwalać na oglądanie telewizji?

Dzieci w wieku poniżej dwóch lat nie powinny oglądać telewizji, ponieważ ich mózg jeszcze się rozwija i jest bardzo wrażliwy. W tym wieku dziecko zaczyna aktywnie rozwijać umiejętności emocjonalne i społeczne, dlatego powinno komunikować na żywo, a nie biernie oglądać obrazy na ekranie. Rodzice lub opiekunowie powinni współdziałać z nim, troszczyć się o jego potrzeby emocjonalne, uczyć je czytać, pisać i rysować.

W tym wieku aktywnie rozwija się sfera poznawcza dziecka, dlatego do dwóch lat warto trzymać je z daleka od telewizora.

Telewizję należy oglądać z umiarem. Upewnijcie się, że dziecko ogląda wartościowe programy i pożytecznie spędza swój wolny czas. Tylko w ten sposób zapewnicie mu prawidłowy rozwój. Oglądanie telewizji jest teraz już stałą częścią życia codziennego i, jeżeli będziemy mieli do niej właściwy stosunek, może przynieść korzyść dziecku.