Czy wasze dziecko może zostać geniuszem?

Wszystkich rodziców łączy jedno marzenie, żeby dziecko było szczęśliwe i genialne. Pada pytanie, czy każde dziecko może zostać geniuszem?

Badania mózgu, przeprowadzone w ostatnich latach, potwierdziły zadziwiający fakt: człowiek może rozwijać swoje zdolności przez całe życie. Innymi słowy, zdolności nie są dane człowiekowi od urodzenia, nie wszystko zależy wyłącznie od genów. Ważną rolę w rozwoju człowieka odgrywa też wychowanie i wykształcenie.

Giętkość mózgu, czyli neuroplastyczność, to zdolność mózgu do zmieniania swojej struktury i funkcji odpowiednio do zmian w organizmie i środowisku.

W książce „Mózg zmienia się sam” słynny amerykański psychiatra i psychoanalityk Norman Doidge opowiada o badaniach w dziedzinie neuroplastyczności, przytaczając opowieści ludzi, którzy potrafili zmienić swoje życie. Są to rzeczywiste historie osób, które po przejściu udaru mózgu na nowo nauczyły się mówić i poruszać samodzielnie, a także – odzyskały zdolność czerpania radości z życia. Książka ta zasadniczo zmienia nasze pojęcie o mózgu, jego strukturze i możliwościach.

Mózg, który sam siebie leczy

Genetyczne predyspozycje, które dziedziczymy po rodzicach, ograniczają nas w wieku niemowlęcym. Jednak zdolność do rozwoju naszego mózgu jest bezgraniczna. Jego komórki stale się odnawiają, a więc, żeby go rozwijać, powinniśmy go uaktywniać.

Neuroplastyczność pozwala człowiekowi zrealizować predyspozycje, który otrzymał przy urodzeniu. Geniusze to ludzie, którym właśnie udało się zrealizować swój potencjał. Na przykład, Mozart, Einstein czy da Vinci posiadali nie tylko wrodzone zdolności, ale także, na szczęście, niezbędne warunki do ich zrealizowania. Jest jeden wspólny dla wszystkich geniuszy szczegół początku ich życia: wszyscy mieli rodziców, którzy sprzyjali rozwijaniu ich talentów, jak również odpowiednie warunki, które pomogły im zostać tymi, kim zostali.

Jak rozwijać talenty dziecka

Wszystkie bez wyjątku dzieci rodzą się z trzema wrodzonymi zdolnościami, które dają im możliwość zostania geniuszami: zdolnością myślenia, uczenia się i rozwijania swojego własnego sposobu myślenia i uczenia się.

Rozważmy kilka wskazówek, dotyczących tego, jak pomóc dziecku rozwinąć jego wrodzone predyspozycje.

1. Nie marnujcie czasu dziecka na darmo. Głównymi czynnikami, które kradną czas dziecka, są gry wideo, surfowanie po Internecie i oglądanie bezsensownych programów telewizyjnych. Nie dawajcie dziecku nieograniczonego dostępu do telewizji, ale też nie zabraniajcie jej oglądania. Wybierajcie dla niego programy, które mają jakąś wartość edukacyjną. Tą samą zasadą należy kierować się przy wybieraniu treści internetowych. Sam z siebie Internet nie jest ani pożyteczny, ani szkodliwy, wszystko zależy od tego, co z niego czerpiemy.

2. Nuda to sygnał ostrzegawczy. Jeśli dziecko utrzymuje, że się nudzi czy to w domu, czy w szkole, czy tak ogólnie, jest to znak, że jego zdolności twórcze i umysłowe nie są w pełni uaktywnione. W takim wypadku należy wyjaśnić, co też wywołuje nudę. Zapytajcie nauczyciela, czy można dawać dziecku trudniejsze zadania, zapewnijcie dziecku możliwość okazania i wykorzystania swoich zdolności w domu.

3. Zachęcajcie dziecko do zadawania pytań. Dzieci od urodzenia są ciekawskie i dociekliwe. Wszystkie dzieci stale zadają jakieś pytania. Nie jest tajemnicą, że dla wielu rodziców takie natrętne zachowanie jest raczej męczące, a czasem nawet irytujące. Rodzice powinni jednak zrozumieć, że w tym przypadku rozwój potencjału dziecka zależy od ich zachowania i reakcji. Jeżeli jednak rodzice i nauczyciele dadzą dziecku możliwość rozwijania swojej ciekawości i zdolności myślenia, będzie mogło uczyć się i lepiej i szybciej. Nigdy nie lekceważcie pytań dziecka, nie niszczcie jego ciekawości.

4. Pozwólcie dziecku badać otaczający świat. Pozostawcie mu dość swobody. Dzieciom, których rodzice są nazbyt opiekuńczy, brakuje stymulacji mózgu. Nie mają one możliwości rozwijania się.

5. Pokażcie dziecku różne możliwości rozwiązywania problemów. Trudności życiowe wynikają stale. Zacznijcie od problemów, z którymi dziecko styka się w swoim życiu: jak bezpiecznie jeździć na rowerze, jak pogodzić się z bratem itp. Zachęcajcie dziecko do samodzielnego poszukiwania rozwiązania problemów, ale bądźcie blisko i w razie potrzeby zaoferujcie pomoc.

6. Pomóżcie ustalić związek między przedmiotami a zjawiskami.

Zagadki i zabawy wymagające logiki pomagają dziecku uświadomić sobie relacje pomiędzy rzeczami. Od najmłodszych lat grajcie z dzieckiem w takie gry, zadawajcie mu zagadki, ponieważ takie właśnie zajęcia rozwijają jego zdolność lateralnego (niekonwencjonalnego) myślenia. W szczególności składanie puzzli bardzo pomaga rozwijać tę umiejętność.

7. Ćwiczenia fizyczne zwiększają plastyczność mózgu. Badanie przeprowadzone przez włoskich neurobiologów wykazało, że ćwiczenia gimnastyczne poprawiają neuroplastyczność mózgu. Aktywność fizyczna jest pożyteczna nie tylko dla dorosłych osób, cierpiących na otyłość. Dzieci, które mało się ruszają i spędzają dużo czasu przed ekranem telewizora czy komputera, raczej nie będą mogły w pełni rozwinąć swoich umiejętności poznawczych i społecznych.

8. Przyuczcie dziecko do czytania. Czy w dzisiejszych czasach czytanie książek dzieciom nadal jest aktualne? Oczywiście, że tak! Prawie wszyscy rodzice rozumieją, że czytanie jest nader pożyteczne, jednak niewielu z nich czynnie i konsekwentnie przyzwyczaja do tego dziecko. To ważne, by rodzice czytali dziecku, dopóki samo się tego nie nauczy. Otoczcie je niezliczoną ilością ciekawych książek. Codzienne czytanie całą rodziną powinno stać się stałym zwyczajem. Czytanie rozbudza wyobraźnię, pozwala przyswajać normy moralne, a także poznawać świat. Jest wiele dobrych książek dla dzieci, dajcie mu możliwość je przeczytać.

9. Interesujcie się jego postępami w nauce. Badania psychologów dowiodły, że wyniki w nauce szkolnej dziecka w dużej mierze zależą od oczekiwań rodziców. Niech dziecko zawsze wie, że oczekujecie dobrych ocen. Gdy rodzice uczestniczą w procesie edukacji dziecka i stawiają mu pewne oczekiwania, przyczynia się to wzrostu jego samokontroli i dyscypliny.

10. Zadbajcie o bezpieczeństwo emocjonalne dziecka. Poczucie bezpieczeństwa to podstawowa potrzeba każdego człowieka. Dotyczy to szczególnie dziecka, które jest całkowicie uzależnione od dorosłych. Bez poczucia bezpieczeństwa dziecko nie mogłoby się prawidłowo rozwijać ani emocjonalnie, ani fizycznie. Dlatego otaczajcie je miłością i troską. Pozwólcie mu od najmłodszych lat poczuć bezpieczeństwo i stabilność. Nie poddawajcie go częstym zmianom (na przykład, nie zmieniajcie szkół zbyt często).

11. Zapewnijcie mu możliwość rozwoju. Jak wspierać rozwój dziecka w wieku przedszkolnym? Prawidłowy rozwój dziecka w tym czasie ma ogromne znaczenie dla przyszłych sukcesów szkolnych i zawodowych. Zabierajcie dziecko na różne imprezy: wystawy, przedstawienia, koncerty itp. Oglądajcie razem z nim dobre filmy. Najważniejsze w tych wszystkich zajęciach to przysporzyć mu jak najwięcej pożytecznych i ciekawych wiadomości.

12. Zaszczepiajcie mu właściwe wartości. Świat nie potrzebuje złych geniuszy. Intelekt, skierowany w złą stronę, może przynieść wiele szkody zarówno samemu dziecku, jak i innym ludziom dookoła. Pozytywne wartości moralne – uczciwość, miłość, szacunek dla otoczenia, optymizm, opiekowanie się słabszymi, pożyteczność społeczna itp. – należy zaszczepiać dziecku od najmłodszych lat.

13. Wzmacniajcie ufność dziecka. Chwalcie dzieci za dobre sprawy. Pozwólcie badać otaczający świat. Należy wpoić mu pewność, że może zostać tym, kim zechce, i robić ze swoim życiem to, co będzie chciało. Nie ograniczajcie jego możliwości.

Ostatecznie to rodzice i ich sposób wychowywania wytyczają przyszłość dziecka. Każde dziecko jest wyjątkowe. Dlatego powyższe zalecenia należy dostosować odpowiednio do potrzeb tego właśnie dziecka.

Czy każde dziecko może zostać geniuszem? Oczywiście, że tak! Należy tylko zorganizować mu odpowiednie środowisko dla rozwoju, motywować je sposobem, którego potrzebuje, i zapewnić mu właściwe nadzorowanie.