19.–21. miesiąc życia dziecka: ciekawość i samodzielność

Maluch w tym wieku zazwyczaj jest komunikatywny i skory do zabawy, nieustannie uczy się nowych rzeczy, chłonie wiedzę jak gąbka. Codziennie uczy się radzić sobie z nowymi trudnościami. Jak wspiąć się po stopniach? Jak nie spaść z kanapy? Zdrowe dziecko jest z reguły pogodne, wesołe i bardzo energiczne. Wielu rodziców marzy, by w jakiś sposób okiełzać tę bezgraniczną energię.

Nowe odkrycia

Rozwój poznawczy dzieciaka w tym wieku polega na dokonywaniu odkryć. Dziecko nie ma jeszcze dwóch lat, ale ma już wiele umiejętności. W poczuciu kompetencji nabiera pewności siebie. Malec chodzi już pewnie, biega szybko (czasem na placu zabaw trudno za nim nadążyć). Potrafi samodzielnie wydostać zabawki z pudła i następnie umieścić je tam z powrotem. Odkrywa, że nie musi już pełzać po stopniach, gdyż potrafi dosięgnąć poręczy i chodzić po schodach w górę i w dół z ich pomocą. W tym wieku dziecko staje się prawdziwym mistrzem wspinaczki. Korzystając ze stołka, sięga do prawie wszystkich szafek oraz półek i praktycznie wszystkich zakazanych przedmiotów, które usiłujecie przed nim schować. Uwielbia zaglądać wszędzie tam, gdzie zaglądać nie powinno.

Pod koniec dnia po prostu padacie już z nóg, a wasze dziecko jest nadal pełne energii. Czasem marzycie, by było zaopatrzone w wyłącznik!

To, że dziecko jest w ciągłym ruchu, pomaga mu nie tylko wzmocnić mięśnie. Chodzenie, bieganie, wspinanie się na różne powierzchnie pomaga mu rozwinąć orientację w przestrzeni. Ponadto dziecko uświadamia sobie skutki swoich działań i w trakcie aktywności ruchowej musi podejmować decyzje i rozwiązywać różne zadania. Na przykład, maluch już dobrze rozumie, ile zabawek można załadować do pudła, by nie było zbyt ciężkie do niesienia, i co się stanie, jeśli to pudło upuści na podłogę.

Rozwój umiejętności rysowania

W tym wieku dziecko nadal doskonali umiejętności motoryki małej. Malec znakomicie radzi sobie z układaniem wieży z sześciu klocków i lubi rysować ołówkami czy pisakami po papierze i tapetach. Naturalnie nie należy oczekiwać, że potrafiłby już narysować przedmiot ze szczegółami. W tym wieku jest to raczej rysowanie różnych linii niż próba przedstawienia realnego obiektu. Bazgranie pisakiem to jedna z umiejętności, którą dziecko będzie doskonaliło przez kilka najbliższych miesięcy.

Dopiero w wieku dwóch lat zacznie dodawać krzywe linie oraz kąty. Niektóre dzieci w tym wieku mogą zacząć rysować pierwsze kółka. To znaczy, że dziecko próbuje przedstawić jakiś realny obiekt, chociaż dorosłym na razie trudno jest zrozumieć, co to jest. Na rysunkach zaś trzyletniego dziecka można już rozpoznać proste przedmioty – drzewo, dom, człowieka itd. Rodzice powinni rozumieć, że taki rozwój umiejętności rysowania to bardzo ważny etap w ogólnym rozwoju dziecka. Po prostu czerpcie z tego przyjemność.

Agresywne zachowanie

Dziecko w tym wieku jest pełne emocji i radości, bo interesuje je wszystko, co dzieje się dookoła. Jednak czasami dziecko zaczyna zachowywać się dość agresywnie. Na przykład, może cię uderzyć, kiedy chcesz je wziąć na ręce czy bez wyraźnego powodu potrąca starszego brata. Wybuchy złości to niestety na tym etapie niemal codzienność.

A więc witajcie w nowym świecie dziecka, gdzie może ono być zdenerwowane, szorstkie, a nawet okrutne.

W wieku od 19 do 21 miesięcy, od niedawna słodkie dzieci zaczynają złościć się z lada jakiego powodu, kopać i gryźć. Psychologowie jednak zapewniają rodziców, że nie ma powodów do zmartwień, że jest to normalny proces rozwoju dziecka. Dzieje się tak nie dlatego, że staje się okrutne, ale dlatego, że testuje nowe sposoby zachowania. Interesuje je, co się stanie, kiedy pociągnie kogoś za włosy, uderzy czy zacznie wrzeszczeć. Jest jeszcze zbyt małe, by długo pamiętać skutki takiego zachowania, dlatego może je powtarzać co jakiś czas, nawet jeżeli zareagujecie na nie odpowiednio. Objawy dziecięcego buntu należy przyjmować ze spokojem, jednak stanowczo je gasić. Najważniejsze jest to, że u wszystkich zdrowych dzieci ten agresywny etap rozwoju w końcu mija bez konsekwencji. Rodzice powinni tylko zadbać o to, aby rozzłoszczone dziecko nie zrobiło krzywdy sobie lub komuś z otoczenia.

Ten „okropny drugi rok życia”

Eksperci twierdzą, że tak zwany „okropny drugi rok życia”, zaczyna się tak naprawdę w wieku 18-19 miesięcy, kiedy dziecko zaczyna bić i gryźć. W tym okresie dziecko jest szczególnie egocentryczne, swój własny ból może zrozumieć, ale nie ból innej osoby.

Na dodatek do wszystkich problemów dwuletniego wieku dziecko zaczyna przejawiać silną wolę, ale jeszcze wielu rzeczy nie rozumie. Dziecko ma coraz większe pragnienie poznania otaczającego świata, dąży do samodzielności, a nie rozumie, dlaczego nie powinno na przykład bawić się ogniem, ciągnąć psa za ogon ani posmakować szminki mamusi czy też pomalować tapety w pokoju. Bardzo się denerwuje, gdy przeszkadzacie mu ziścić jego zamysły.

W tym samym czasie dziecko odczuwa mocne przywiązanie do rodziców. Czasem przerażają je własne wyczyny i reakcja rodziców. To można porównać tylko z huśtawką – od wybuchów radości bardzo szybko dziecko przechodzi do gwałtownej złości. Według pediatrów te płacze oraz napady złości są absolutnie normalne. Dziecko jest sfrustrowane, ponieważ nie potrafi jeszcze wyrazić swoich potrzeb. Co więcej, z łatwością daje się zauważyć, kiedy płacz dziecka jest spowodowany prawdziwą rozpaczą, a kiedy jest formą manipulacji, by wymusić coś na rodzicach. Maluch osiągnął też właśnie najwyższy stopień lęku przed rozstaniem z rodzicami. Każde zniknięcie rodziców (zwłaszcza matki) powoduje wybuch płaczu. Psychologowie twierdzą, że to sprzeczność między pragnieniem samodzielności a zależnością od rodziców prowadzi do tak dużych wahań nastroju u dziecka i właśnie dla nich zauważają podobieństwo między tym okresem a dorastaniem.

Agresywne zachowanie dziecka stopniowo słabnie po osiągnięciu trzeciego roku życia, kiedy potrafi ono już lepiej wyrażać swoje emocje i potrzeby.

W tym czasie dziecko wielce rozszerza repertuar swoich umiejętności – fizycznych, emocjonalnych, językowych itd. To zadziwiające, jak szybko dzieci w tym wieku uczą się czegoś nowego, żaden dorosły nie potrafi przyswajać nowych umiejętności w takim tempie.

Grymaszenie przy jedzeniu

Najczęściej konflikty pomiędzy rodzicami a dwuletnim dzieckiem wynikają z powodu jedzenia. Rodzice martwią się, bo grzeczny maluch nagle zmienił się w grymaszącego niejadka. Dziecko, które do niedawna z przyjemnością jadło warzywa i owoce, teraz zaczyna jeść tylko makaron.

To prawda, że dzieci w tym wieku dzieci wolą jeść to, co już znają. Dlatego możecie potrzebować dużo czasu, by namówić je do zjedzenia jakiegoś nowego dania. Prócz tego, że mają skłonność do odmawiania wszystkiego, co nowe, a mają też zmysł smaku bardziej wyczulony niż dorośli.

Pediatrzy uważają, że rodzice nie powinni się zbyt niepokoić z tego powodu – właśnie w tym okresie rozwoju dziecko kształtuje swoje preferencje smakowe. Więc warto zachować spokój i konsekwentnie podawać posiłki, nie zważając na protesty malucha. Niech samo decyduje, ile zje z podanego posiłku. Nie należy zmuszać go do jedzenia, a tym bardziej krzyczeć na nie podczas posiłku. Czasem rzecz polega na tym, że dziecku bardziej podobają się dyskusje z rodzicami niż próbowanie jakiegoś dania.

Rozwój w trakcie zabawy

W okresie od 19 do 21 miesięcy dzieci nie potrafią jeszcze nazwać kolorów czy formy przedmiotów, ale w większości już wyczuwają, czym się one różnią. Psychologowie utrzymują, że w tym wieku dzieci uwielbiają bawić się w segregowanie różnorakich przedmiotów. Jeżeli poobserwujecie dziecko, kiedy bawi się samo, możecie zauważyć, jak układa klocki według koloru czy oddziela lalki i pluszaki. Małe dziecko bardzo interesuje się rozpoznaniem różnic między przedmiotami, umie pogrupować je według różnych cech. W tym wieku dziecko jest dość sprawne manualnie – potrafi już wyjmować zabawki z pudła i składać je. Ponadto potrafi też wkładać małe przedmioty do dużych i dopasowywać klocki w różnych kształtach do otworów.

Zabawa przyczynia się do tego, że dziecko jeszcze bardziej rozwija małą motorykę. Gdy układa wieżę, stara się już ustawiać klocki według rozmiaru, od największych do najmniejszych, a nie, jak dawniej, w dowolnym porządku.

Umiejętność segregowania przedmiotów jest bardzo ważna, stanowi podstawę dla trudniejszych umiejętności rozwiązywania problemów, gdyż myślenie abstrakcyjne jest w dużej mierze związane ze zdolnością porównywania i klasyfikowania obiektów. W ten sposób dziecko zaczyna lepiej rozumieć otaczający świat.

Ciekawe fakty dotyczące rozwoju dziecka

Podstawowe umiejętności, które posiada dziecko w wieku od 19 do 21 miesięcy.

19 miesięcy. Dziecko naśladuje odgłosy zwierząt, rysuje za pomocą pisaków i ołówków, widzi siebie jako centrum wszechświata.

20 miesięcy. Nastrój dziecka często i nieoczekiwanie się zmienia. Dziecko zna nazwy znajomych przedmiotów i imiona znajomych osób. Tworzy krótkie zdania z dwóch lub więcej słów.

21 miesięcy. Dziecko prawidłowo segreguje i klasyfikuje przedmioty według wspólnych cech, bierze udział w zabawach z podziałem na role, potrafi chodzić do tyłu i wchodzić po schodach.