Jak nauczyć się radzić sobie ze złością: porady dla dzieci

Według ostatnich badań psychologów złość jest to emocja całkiem normalna. Co więcej, jest to nawet bardzo przydatna emocja. Okazuje się, że znacznie gorsze jest dławienie tej emocji w sobie, ponieważ cierpi na tym cała sfera psychoemocjonalna. Wszystko przecież wymaga równowagi. W tej kwestii bardzo ważne jest, aby zachować wyraźną linię, kiedy złość zamienia się w agresję. Dotyczy to zwłaszcza zachowania dziecka. Co więc należy poczynić, aby złość dziecka nie przerodziła się w agresję? Odpowiedź jest prosta: należy nauczyć dziecko radzenia sobie ze złością.

Czy Twoje dziecko ma kłopoty ze złością?

Uczucie złości jest udziałem wszystkich, zarówno dorosłych, jak i dzieci. Jest to całkowicie naturalna reakcja. Nie chodzi o samą złość, ale o to, jak możemy sobie z nią radzić. Radzenie sobie z własną złością nie jest takie łatwe, zwłaszcza jeśli chodzi o dziecko. Rozważmy kilka oznak wskazujących, że dziecko ma problemy emocjonalne, w szczególności kłopoty z gniewem.

• dziecko może stracić kontrolę nad swoimi emocjami z powodu najmniejszego drobiazgu;
• w momencie wybuchu złości dziecko nie jest w stanie powstrzymać negatywnych emocji, traci nad nimi kontrolę;
• dziecko nie potrafi spójnie wyrazić swoich uczuć;
• dziecko nie zdaje sobie sprawy, że jego złość dotyka innych ludzi. Wydaje się, że dziecko w ogóle nie zauważa uczuć innych ludzi;
• dziecko najczęściej zachowuje się lekkomyślnie, a nawet nieodpowiednio;
• w wypowiedziach dziecka często słychać agresywne intonację. Rysunki dziecka zawierają również temat przemocy i agresji;
• dziecko obarcza innych winą za swoje agresywne zachowanie;
• dziecko przez dłuższy czas nie może pozbyć się uczucia złości;
• dziecko zaczyna kontrolować swoje zachowanie dopiero po rzuceniu mu ostrej uwagi.

Dziecko, które w złości demonstruje agresywne zachowanie, jednakowo rani innych i siebie. W większości przypadków problemy z gniewem dziecka są dość oczywiste, ale czasami te problemy są ukryte. Rodzice, zatem powinni uważnie obserwować zachowanie i myśli swojego dziecka.

Czym jest zarządzanie gniewem?

Zarządzanie złością to proces uczenia dziecka, jak właściwie skierować gniew w bezpiecznym kierunku. W trakcie nauki dziecko uczy się rozpoznawać oznaki złości, uspokajać się, a następnie podejmować bardziej produktywne działania. Należy szczególnie podkreślić, że radzenie sobie z gniewem w żaden sposób nie oznacza tłumienia lub zaprzeczenia tej emocji.

Złość to normalne uczucie, które powinno znaleźć naturalny wyraz, podobnie jak wszystkie inne emocje. Tłumiona złość nie znika, później jest ona przenoszona przez wybuchy agresji i przemocy. Nauczenie się, jak radzić sobie ze złością, pomaga zapobiegać niekontrolowanym wybuchom gniewu.

Warto zauważyć, że umiejętności radzenia sobie z gniewem są tak samo ważne, jak wszystkie inne umiejętności życiowe. Jak więc pomóc dziecku nauczyć się radzić sobie z emocjami?

Jak radzić sobie z gniewem: rady dla dziecka

Nauka radzenia sobie ze złością nie jest łatwa. Dlatego właśnie uczenie dziecka tej mądrości powinno rozpocząć się jak najwcześniej. Oto kilka porad. Proszę się do nich ustosunkować.

1. Zatrzymać się w czasie.

Jest bardzo ważne, aby zatrzymać się podczas ataku złości. Gdy dziecko dostaje tego ataku, nie należy reagować na niego zbyt emocjonalnie. Co więcej, nie należy karcić dziecka ani winić go za to. Gwałtowna reakcja emocjonalna tylko zwiększy jego złość. Nie reaguj wiec gniewem – reagowanie złością na złość spowoduje jedynie eskalację problemu i na pewno nie pomoże w jego rozwiązaniu.

Istotnym krokiem we wspieraniu dziecka w radzeniu sobie z negatywnymi emocjami jest ich nazwanie. Na początek powiedz dziecku: „Widzę, że bardzo cię to złości. Jesteś wyjątkowo wściekły”. Nazwanie emocji pomoże dziecku łatwiej sobie z nią poradzić, uspokoi i wyciszy je. Następnie powiedz dziecku, że rozumiesz, co przeżywa, i że jesteś obok. Ucałuj i przytul dziecko. Jeśli to jest możliwe, zabierz je do oddzielnego pokoju. Pozostań z nim, aż dziecko całkowicie się uspokoi. Kiedy dziecko pozbędzie się napięcia, dopiero wtedy spróbuj dowiedzieć się, co było powodem do powstania negatywnych emocji.

Jeśli dziecko wraz ze złością przejawia agresywne zachowanie, w żadnym wypadku nie powinno się zostawiać takiego dziecka w pokoju samego. Dobrym pomysłem byłoby także jego nauczenie ćwiczeniom oddechowym. Techniki relaksacyjne takie jak joga, czy medytacja, pomogą dziecku dodatkowo odprężyć mięśnie, które napinają się w wyniku stresów.

• nauczenie dziecka ćwiczeniom oddechowym lub jodze może pomóc mu poradzić sobie z problemem złości. Stosowanie ćwiczeń pomoże jemu uspokoić się, zanim gniew przejmie kontrolę. Gniew wywołuje uwalnianie adrenaliny do krwi. Dzięki głębokiemu oddychaniu można się rozluźnić.
• spacer na świeżym powietrzu, z dala od szumu i hałasu będzie bardzo przydatny. Taki spacer pomaga osiągnąć równowagę emocjonalną.
• naucz dziecko liczenia od jednego do dziesięciu podczas napadu złości, biorąc wdech i wydech do rytmu.

2. Słownik uczuć.

Dzieci (zwłaszcza te młodsze) okazują zazwyczaj złość całym sobą: rzucając się na podłogę czy chodnik, rzucają przedmiotami, wrzeszczą i kopią nogami meble. Dzieje się tak tylko dlatego, że dzieciak nie wie jak wyrazić emocje, a raczej nie wie dokładnie, jakimi słowami wyrazić swoje emocję negatywne, które łamią go od wewnątrz. Zdarza się, że dziecko po prostu nie potrafi sformułować powodu swoich negatywnych emocji. Bardzo się przyda do tego słownik uczuć. Jest to rodzaj listy słów, za pomocą których dziecko może wyrazić swoje uczucia i emocje. Niezwykle ważne jest również poznawanie przez dziecka słów, które odnoszą się do różnych emocji.

• Możesz uczyć dziecko nazw emocji zaczynająć od słów takich jak „wściekły”, „szczęśliwy”, „przestraszony”, „zirytowany”, „zdenerwowany”, „obrażony” itp.
• Jak tylko dziecko pozna nazwy tych emocji, naucz je, jak można tych słów używać w zdaniach, na przykład: „Jestem na ciebie obrażony” lub „On mnie denerwuje”.
• Przekonaj dziecko, że emocje i uczucia zawsze lepiej jest wyrażać słowami niż agresywnymi działaniami.
• Czytaj dziecku książki opisujące poprzez postacie różne stany emocjonalne.

3. Złość i urazę należy zawsze wyrzucić.

Część mózgu zwana ciałem migdałowatym jest odpowiedzialna za uczucie złości. Gdy odczuwa się złość, w nadnerczach organizmu uwalnia się adrenalina, wzrasta poziom testosteronu, przyspiesza tętno i wzrasta ciśnienie krwi. Wraz ze wzrostem poziomu adrenaliny we krwi osoba zaczyna odczuwać przypływ siły. Poziom energii osoby wzrasta, a głos staje się silniejszy oraz głośniejszy. Takie zmiany w organizmie niewątpliwie przyczyniają się do znacznego wzrostu ryzyka wystąpienia agresywnych reakcji. Jak więc zapobiegać występowaniu reakcji niepożądanych? W tym celu adrenalinę należy skierować w innym kierunku, co będzie bardziej produktywne. W sytuacji napiętej emocjonalnie, dziecko może na przykład od razu zaangażować się w jakiś sport – bieganie, pływanie lub po prostu wykonać kilka ćwiczeń fizycznych. Ćwiczenia i sport to najskuteczniejsze sposoby radzenia sobie z gniewem zarówno u dorosłych, jak i dzieci.

4. Empatia dla dziecka.

Dziecko płacze i się złości. Co z tym poczynić? Pamiętajmy, że rozmowa jest dobra na wszystko. Ważne, aby odczekać nieco, aż gniew minie i wtedy już porozmawiać „na spokojnie”. Zachęcaj dziecko, by opowiadało Ci o powodach swojego gniewu. Staraj się rozmawiać z dzieckiem w sposób rzeczowy, szczerze, ze zrozumieniem. Nie każ dziecka za złość, nie oceniaj. Nie krytykuj ani nie moralizuj – wysłuchaj dziecko ze zrozumieniem i empatią. Ważne jest, aby tuż po ataku złości po prostu dziecka wysłuchać i okazać mu zrozumienie. Akceptuj uczucia dziecka – czy to złość, czy irytacja. Akceptuj i wspieraj jego uczucia.

Okaż empatię swojemu dziecku – potrafi to wywołać prawdziwe cuda. Dziecko ciągle ignorowane może wykazywać tendencję do nadmiernej złości. Ono może uwierzyć, że gniew to jedyny właściwy sposób, by zostać wysłuchanym i zauważonym. Więc pozwól jemu poczuć, jak bardzo je kochasz i doceniasz. Pozwól też dziecku wyrażać negatywne emocje, niech się wykrzyczy. Bądź obok, oferując swoją pomoc i wsparcie.

5. Chwal swoje dziecko za dobre zachowanie.

Od jakości naszego reagowania w dużym stopniu zależy też jakość reakcji dziecka. Dzieci z reguły zawsze starają się przyciągnąć uwagę rodziców i uzyskać ich aprobatę. Dlatego też, gdy dziecko zachowuje się dobrze, chwal je za to. Także chwal dziecko za wysiłek, jaki podejmuje. Nie przesadzaj jednak, bo częste pochwały mogą być szkodliwe. Dziecko będzie oczekiwało tylko pochwał i nie przyjmie krytyki. Pochwała jest bardzo ważna, ponieważ motywuje, ale równie ważna jest konstruktywna krytyka.

6. Rodzic, jako wzorzec do naśladowania.

Dziecko uczy się doceniać inne osoby i rzeczy poprzez obserwację tego, jak to robią rodzice. Wiec pokaż dziecku przykład, jak radzić sobie z gniewem i kontrolować swoje emocję. Dzieci są dobrymi obserwatorami i uczą się poprzez naśladowanie. Schematy rodziców jak radzić sobie z trudnymi emocjami będą kierunkowskazem dla dziecka wobec tego, jak ono ma sobie z nimi radzić. Dlatego rodzice, zdając sobie sprawę ze swojej odpowiedzialności wobec dziecka, sami muszą uważnie przestrzegać tych norm moralnych, które chcą wpoić swojemu dziecku. Świeć mu przykładem! Uczenie się za pomocą przykładu jest skuteczniejsze niż zmuszanie dziecka do przestrzegania reguł lub groźby.

Równie ważna dla rodziców jest umiejętność przyznawania się do błędów. Stworzy to w oczach dziecka obraz sprawiedliwego rodzica, dla którego obiektywność i przyzwoitość są ważniejsze niż cokolwiek innego. Swoim przykładem nie tylko zdobędziesz szacunek dziecka, ale także nauczysz je zachowywać się w ten sam sposób.

7. Ustal zasady zachowania dla dziecka.

Zasady i dyscyplina są potrzebne dziecku przede wszystkim do jego prawidłowej socjalizacji. Ważne jest przestrzeganie pewnych zasad i norm w sferze psychoemocjonalnej. Dziecko powinno wiedzieć, że gniew jest naturalną reakcją. Także ono ma wiedzieć, że demonstrowanie agresji i okrucieństwa jest niedopuszczalne. Właśnie, dlatego dziecko musi przestrzegać następujących zasad:

• niedopuszczalne jest bicie, kopanie, szczypanie, a także okazywanie przemocy i agresji wobec innych;
• aby rozwiązać jakikolwiek problem, nie należy krzyczeć i histeryzować – wszystko można rozwiązać bez podnoszenia głosu;
• nie wolno kpić z innych.
• dziecko powinno pamiętać, że gdy tylko pojawia się uczucie złości, należy powstrzymać się od jakichkolwiek słów lub czynów;
• wszystkie problemy można rozstrzygnąć w spokojnej emocjonalnie atmosferze;
• w każdej sprzeczce ważne jest, aby rozwiązać problem, a nie udowadniać swojej racji;
• po wybuchu gniewu powinieneś zawsze starać się pogodzić;
• nie warto pamiętać dawnych krzywd.

Upewnij się, że dziecko przestrzega tych zasad i jest świadome konsekwencji ich łamania. Zasady muszą być jednoznaczne i nie może być żadnych wyjątków.

8. Alternatywne sposoby wyrażania złości.

Blokowanie i „zamykanie” negatywnych emocji w sobie jest dość niebezpieczne dla zdrowia. Negatywne emocje należy koniecznie uwolnić. Oto kilka alternatywnych sposobów na zarządzanie gniewem, które pomogą dziecku zachować spokój.

• Aby dać wyjście złości lub innym negatywnym emocjom, zachęcaj dziecko do używania worka treningowego lub poduszki.
• Poproś dziecko, aby napisało na kartce przyczynę złości. Następnie pozwól jemu podrzeć kartkę na małe strzępy i wyrzucić wszystko do kosza.
• Właściwe oddychanie. Ilekroć dziecko czuje złość, zachęcaj je do głębokiego wdechu i wydechu. Bardzo pomocne w tym przypadku jest ćwiczenie „Oddech smoka”. Istotą ćwiczenia jest głęboki wdech przez nos i wydech przez usta. Powiedz dziecku, że właśnie tak robi smok, który oddycha ogniem.
• Kiedy dziecko doświadcza napadu złości, należy je natychmiast zabrać z miejsca (sytuacji), które wywołało te negatywne emocje.
• Pozwól dziecku narysować niepokojące emocje. Rysując swoje emocje i uczucia na kartce, ono w ten sposób je uwalnia. Ponadto kolorowanie pomoże dziecku szybko się uspokoić i przekierować złość na kreatywność.
• Każdy problem ma zawsze kilka rozwiązań. Gdy pojawił się problem, przede wszystkim pomóż dziecku zrozumieć przyczyny wywołujące negatywne uczucia. Kiedy ono się uspokoi, zastanówcie się wspólnie, jak uniknąć podobnych sytuacji w przyszłości.

Starszym dzieciom można zaproponować kwestionariusz, jako alternatywną metodę radzenia sobie z gniewem.

Kwestionariusze dotyczące zarządzania gniewem

Istnieje wiele alternatywnych sposobów radzenia sobie z gniewem. Na przykład dziecko może nauczyć się radzić sobie z gniewem, wypełniając kwestionariusze. Takie kwestionariusze można znaleźć w Internecie lub sporządzić samodzielnie. Najlepiej oczywiście sporządzić indywidualną ankietę, w której będzie można uwzględnić wszystkie cechy charakteru dziecka. Rozważmy kilka opcji kwestionariuszy.

1. Jak odczuwam złość?

Kwestionariusz pozwala dziecku zrozumieć swoje fizyczne i emocjonalne odczucia podczas ataku złości. Dodatkowo kwestionariusz zachęca je nie tylko do bycia świadomym swojego zachowania podczas napadu złości, ale także do poszukiwania alternatywnego modelu zachowania.

Opisz swoje uczucia w różnych częściach ciała podczas wybuchu złości. Napisz trzy znane Ci sposoby uspokojenia się podczas napadu złości. Co czują oczy?                 Moje oczy czują.... Co czują uszy?                   .... Co czują usta?                    ....  Co czuje moja twarz?        .... Co czuje żołądek?               .... Co czują moje ręce?           .... Co czują moje stopy?         .... Kiedy nagle odczuję, że się złoszcze, ja       ....

 

2. Co mogę poczynić, gdy się złoszczę?

Wiele dzieci przeżywa złość na poziomie emocjonalnym. Dzieci nie wiedzą jednak, jak wyrazić negatywne emocje w sposób werbalny. Dlatego właśnie wyrażają swoje negatywne emocje w sposób im dostępny, czyli krzyczą, wrzeszczą, kopią, histeryzują. Poniższy kwestionariusz zawiera kilka opcji wyjścia ze stanu złośliwości.

Jak się zachowywać?
Poczekać chwilę i się uspokoić	Wybrać się na spacer i się odprężyć	Zignorować negatywną sytuację
Przeprosić (kogoś)	Skierować uwagę na inną czynność	Powiedzieć (komuś), żeby tego więcej nie robił

 

3. Jak wyrazić gniew?

Poniższy kwestionariusz pomoże dziecku wyrazić swoje uczucia. Kwestionariusz koncentruje się na przyczynach złości, odczuciach dziecka w momencie napadu złości oraz pożądanych przez niego działaniach w momencie gniewu.

Jak wyrazić gniew? Odczuwam ____________________________________________________________________                                                (Powiedz innemu (na przykład rodzicowi), jak się czujesz)   Kiedy ____________________________________________________________________                                    (Dokładnie opisz sytuację, która Cię denerwuje)   Proszę, ____________________________________________________________________                                                             (Co chciałbyś, żeby się stało w tej sytuacji)

 

Takie kwestionariusze są rodzajem szkolnej pracy domowej. Prawdę mówiąc, kwestionariusze nie zawsze pomagają dziecku w poradzeniu sobie ze złością. W takim przypadku można wykorzystać też gry.

Gry oraz inne aktywności, które pomogą dziecku radzić sobie ze złością

Gry to przede wszystkim zawsze coś fajnego i radosnego. Gry mają także praktyczną stronę. Poprzez gry możesz nauczyć dziecko wielu rzeczom. Rozważmy kilka gier, grając, w które możesz również nauczyć je zarządzania swoimi emocjami.

1. Nie bądź wściekły!

Gra ma na celu rozwój inteligencji emocjonalnej dziecka. Zabawa pomaga jemu dostrzec różne opcje reakcji na zdarzenia, które powodują złość lub negatywne postrzeganie sytuacji.

Do tego są potrzebne:

• lista możliwych sytuacji, które mogą wywołać złość lub negatywne reakcje u dziecka;
• papier;
• duża torba.

W zabawie bierze udział 5-8 osób. Przed rozpoczęciem zabawy należy spisać wszystkie możliwe sytuacje, które mogą zdenerwować dziecko. Oto kilka przykładów:

• Źle się czujesz, ale mama nalega, żebyś jednak poszedł do szkoły. Od razu chcesz wyrazić swój protest podniesionym głosem, być może nawet wyrazić swój sprzeciw w sposób histeryczny. Jak myślisz, co można zrobić zamiast tego?
• Miałeś zamiar jeździć na rowerze, ale się okazało, że opona jest przebita. Rozwścieczyło cię to do tego stopnia, że chciałeś kopnąć rower, a nawet go przewrócić. Jak myślisz, co można zrobić zamiast tego?
• Mama zgotowała rybę na kolację, ale z jakiegoś powodu nie chciało ci się jeść rybę w tym czasie. Chce ci się wstać od stołu i od razu udać się do swojego pokoju. Jak myślisz, co można zrobić zamiast tego?
• Kolega przypadkowo wylał sok na twoją koszulę. Tak się rozgniewałeś, że już jesteś gotów odpowiedzieć mu w ten sam sposób. Co należy zrobić zamiast tego?

Opis gry:

1. Wszyscy uczestnicy gry siedzą w kręgu.

2. Dzieci na zmianę wyjmują kartkę papieru z opisem sytuacji (tylko jedną) z dużej torby.

3. Każde dziecko musi po kolei przeczytać własną kartkę z opisem sytuacji i odpowiedzieć na pytanie.

4. Po tym każde dziecko z kolei proponuje własne opcje działania oraz zachowania.

Jeśli dziecko nie rozumie, jak się zachować w określonej sytuacji, uczestnicy zabawy mogą zaproponować mu własne opcje.

2. Gra z kostką.

To prosta gra dla wielu graczy.

Do tego są potrzebne:

• zwykła kostka do zabawy. Na kostce musi znajdować się pewna ilość numerów;
• zadania dla każdego numeru.

Przed rozpoczęciem gry dla każdego numeru (na kostce) musisz wymyślić zadania. Zadania te mają być wykonane przez graczy, gdy wypadnie im jedna lub druga cyfra.

Na przykład:

1. Powiedz, co cię zawsze kompletnie wkurza.

2. Co dokładnie może cię uspokoić podczas gwałtownego ataku gniewu?

3. Wymień skuteczny sposób kontrolowania swoich emocji w szkole.

4. Wymień jedną swoją czynność, której żałujesz.

5. Wymień sytuację, w której trudno ci było kontrolować swoje emocje.

6. Wymień jedną destrukcyjną sytuację, w której podjąłeś właściwą decyzję.

Możesz wymyślić inne opcje według własnego uznania.

Opis gry:

1. Uczestnicy gry siedzą naprzeciw siebie w kręgu i na zmianę rzucają kostkę.

2. Gracz wymienia jedynie sytuację, która odnosi się do wylosowanego przez siebie numeru.

3. Nie należy komentować ani omawiać odpowiedzi uczestników gry.

W tę grę można grać w szkole lub w domu z rodziną.

3. Gra – Balon ze złością.

Zabawa obiektywizuje złość i pokazuje dziecku sposób jej wyrażania. Gra opiera się na analogii, że złość jest jak balon. Przed rozpoczęciem gry wyjaśnij dziecku konwencję:

• balon to – osoba;
• powietrze, którym jest nadmuchany balon, to słowa i uczucia, w tym też gniew.

W tę grę można grać z jednym dzieckiem lub kilkoma dziećmi.

Do gry będzi Ci potrzeba:

• wiele balonów;
• miejsce do zabawy.

Przebieg gry:

1. Każde z dzieci otrzymuje balon. Następnie poproś dzieci o nadmuchanie balonów powietrzem (czyli wyimaginowaną złością). Balon wystarczy jedynie nadmuchać, nie zawiązująć.

2. Zapytaj dzieci: „Co się stanie z balonem, jeśli dodasz kolejną porcję agresywnych słów i złości?” Poczekaj na odpowiedź, że balon prawdopodobnie pęknie, zanim wyjaśnisz dzieciom tę analogię.

3. Wyjaśnij dzieciom, że gromadzenie negatywnych emocji jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Należy, więc, nauczyć się wyładowywać złość lub wyrażać ją w inny zdrowy sposób.

4. Poproś dzieci, aby wypuściły balony (nie są związane!) i obserwowały, jak gwiżdżą po pokoju, wpadając na różne przedmioty na swojej drodze.

5. Następnie niech dzieci ponownie nadmuchają swoje balony. Ale teraz, po nadmuchaniu balonów, poproś, aby teraz powoli wypuściły z nich powietrze.

Ta zabawa pokazuje dzieciom analogię do osoby, która nadyma się negatywnymi emocjami, niczym balon powietrzem i zatrzymuje je w sobie. Powietrze, czyli złość, można też łatwo uwolnić, przechodząc do innej czynności.

Przejawu agresji w sytuacji krytycznej, kiedy dziecko czuje się wkurzone, pomogą uniknąć, oprócz wspomnianych powyżej zabaw, także różne aktywności fizyczne a psychiczne.

1. Aktywności fizyczne.

Poza ćwiczeniami dziecko może też podejmować inne działania, aby bezpiecznie wyrazić złość.

• Chodzi właśnie o taniec. Taniec jest najlepszym sposobem radzenia sobie z gniewem zarówno dla dziecka, jak i dla dorosłego. Czynność ta nie wymaga specjalnych warunków, muzykę (na każdy gust) też można znaleźć w internecie czy w domu. Dziecko może najpierw obejrzeć film taneczny na YouTubie, a następnie powtórzyć ruchy taneczne według wzorca. Zanim zaoferujesz jemu film taneczny na YouTubie, upewnij się, że jest on odpowiedni dla wieku i moralnie akceptowalny.
• Jazda na rowerze lub na rolkach jest bardzo przydatna zarówno dla odprężenia psychicznego dziecka, jak i dla jego zdrowia fizycznego. Z jednej strony taka aktywność po prostu bawi dziecko, z drugiej zaś – bardzo szybko przywraca niezrównoważone emocje do normy. Ta korzystna aktywność jest bezkonkurencyjna w kontekście bezpiecznego uwolniania negatywnych energii. Rodzice powinni zadbać o niezbędny sprzęt dla dziecka – kask, nakolanniki, nałokietniki.
• Gra ze skakanką. Gra cieszyła się ogromną popularnością wśród dzieci z poprzednich pokoleń. Ale nawet dzisiaj zabawa nie straciła swoich przydatnych właściwości w kontekście odprężenia psychiki. Chodzi o to, że podczas skakania na skakance w organizmie uwalnia się adrenalina, która pomaga dziecku się uspokoić.
• Aktywne ćwiczenia, ruchowe gry i zabawy. Bezruch to jedna z największych zmór trapiących współczesne dzieci. Gra w piłkę nożną lub koszykówkę pomaga dziecku uwolnić energię, którą ono otrzymuje z negatywnych emocji. Sprawność ruchowa dziecka wpływa jednocześnie na jego rozwój umysłowy. Poprzez ruch ono ćwiczy nie tylko ciało, ale także zdolność logicznego myślenia, koncentrację oraz pamięć.
• Praca w ogrodzie będzie bardzo przydatna dla dziecka. Praca, czyli zabawa w ogrodzie daje jemu szansę na ruch oraz możliwość odprężenia psychicznego. Zabawa w ogrodzie daje mnóstwo okazji do zdrowej aktywności. Angażuj dziecko we wspólne działania. Zaproponuj mu wspólne podlewanie kwiatów lub sadzenie sadzonek. Wspólna praca wpływa pozytywnie na wzmocnienie emocjonalnej więzi.
• Kontakt ze zwierzętami ma również leczniczy wpływ na psychikę dziecka. Dziecko, które wychowuje się w towarzystwie zwierząt, jest bardziej empatyczne. Ono uczy się też odpowiedzialności i dbania o żywą istotę. Karmienie i wyprowadzanie zwierzaka zawsze sprawia dziecku szczególną radość.
• Słuchanie muzyki. Spokojna, melodyjna muzyka pomoże dziecku zrównoważyć emocję i przywrócić normalny stan psychoemocjonalny.
• Śmiech pozytywnie wpływa na samopoczucie dziecka. Śmiejąc się, ono potrafi przezwyciężyć codzienne drobne stresy, czyli likwiduje napięcie.

2. Twórcze aktywności.

• Pozwól dziecku na podejmowanie prostych decyzji, na przykład zrobienie czegoś kreatywnego. Proces twórczości sprzyja koncentracji uwagi i uwalnia dziecko od negatywnych emocji. Więc motywuj je do rysowania, kolorowania, modelowania z plasteliny. W ten sposób zachęcisz dziecko również do niezależnego myślenia.
• Okazuje się, że silne emocję, w tym złość, mogą pomóc dziecku wykazać się kreatywnością. Kiedy ono przeżywa silne negatywne emocje, poproś je o napisanie wiersza lub opowiadania. Po pierwsze przestawi to dziecko na inny rodzaj aktywności, a po drugie silne emocje przez nie przeżywane przyczynią się do pojawienia się w nim inspiracji.
• Rysowanie ołówkami, markerami lub malowanie farbami może również pomóc dziecku skutecznie poradzić sobie z negatywnymi emocjami. Kolorowanki pomagają jemu nie tylko w ogólnym rozwoju. Co więcej, kolorowanki je wyciszają, pozwalają mu się skupić i ćwiczyć cierpliwość i koncentrację.
• Robienie kolaży także pomaga dziecku poradzić sobie z negatywnymi emocjami. Zachęcaj je do wycinania zdjęć ludzi, przedmiotów i krajobrazów. Korzystaj ze starych gazet i czasopism. Pozwól dziecku na danie wyjścia swojej wyobraźni. Kolaż w tym bardzo pomaga.
• Gra na instrumentach muzycznych to bardzo dobry sposób na wyciszenie negatywnych emocji. Ponadto gra na instrumentach przyczynia się do powstawania pozytywnych emocji i żywych przeżyć.

Złość jest oczywiście trudną emocją i nie jest łatwo sobie z nią poradzić. Nawet dla dorosłej osoby kosztuje to dużo wysiłku. Dlatego nie należy oczekiwać, że dziecko łatwo i szybko nauczy się radzić sobie z negatywnymi emocjami. Zadaniem rodziców jest okazywanie jemu cierpliwości i zrozumienia. Wsparcie rodziców pomoże dziecku poradzić sobie z najtrudniejszymi wyzwaniami i problemami. Należy o tym zawsze pamiętać.